Wat gebeurt er als er geen EU-douaneakkoord met Trump komt?

9 juli komt eraan. Dan zouden invoerrechten van 50 procent op EU-goederen die aan de VS worden verkocht, van kracht kunnen worden, tenzij beide partijen vooraf een akkoord bereiken. Maar hoe waarschijnlijk is dat?

Nu de deadline nadert, heerst er onzekerheid over wat er precies gaat gebeuren. De Amerikaanse president Donald Trump zei afgelopen weekend dat Amerikaanse handelspartners, zoals de EU, ofwel een akkoord zouden bereiken ofwel begin deze week op de hoogte zouden worden gesteld van nieuwe tarieven.

Nadat Trump eerder had gezegd dat de nieuwe tarieven op 9 juli van kracht zouden worden, zei Trumps minister van Handel, Howard Lutnick, dat de nieuwe tarieven feitelijk op 1 augustus van kracht zouden worden. Dit zorgde voor verwarring over de timing.

De Amerikaanse president Donald Trump legde op 2 april invoerrechten van 10 procent op EU-goederen op . Voor auto's was dit 25 procent en voor staal en aluminium zelfs 50 procent. Trump had gedreigd het belastingtarief per 9 april van 10 naar 50 procent te verhogen. De beurscrash die door zijn invoerrechten werd veroorzaakt, verhinderde dit echter.

Ongeacht wat er op 9 juli gebeurt, hebben de onderhandelaars van de EU en de VS gewerkt aan een akkoord. In de Europese hoofdsteden bestaan ​​echter twijfels of EU-handelscommissaris Maros Sefcovic een akkoord zal kunnen bereiken waar de lidstaten tevreden mee zijn.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei donderdag (3 juni) op ​​een persconferentie dat het "onmogelijk" was om binnen 90 dagen een alomvattende handelsovereenkomst te bereiken, maar ze hoopte wel op een "principeakkoord". Ze noemde de overeenkomst tussen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk als een model waarnaar moet worden gestreefd.

Verschillende meningen in de EU-lidstaten

Volgens waarnemers van de onderhandelingen bestaan ​​er grote meningsverschillen tussen de EU-lidstaten over welke concessies acceptabel zijn en wat de VS zou moeten bieden. Zo heeft de Duitse bondskanselier Friedrich Merz gewezen op de noodzaak om snel tot een akkoord te komen en kritiek geuit op de "ingewikkelde" aanpak van de Europese Commissie.

"Het gaat hier om de snelle oplossing van een geschil over tarieven, vooral voor de belangrijkste industrieën van ons land", zei hij.

De Franse president Emmanuel Macron noemde het idee van invoerrechten die door machtige landen zouden worden opgelegd "chantage", zonder expliciet naar Trump te verwijzen.

Jacob Funk Kirkegaard van het Peterson Institute for International Economics in de Amerikaanse hoofdstad Washington gelooft niet dat de positie van de Duitse bondskanselier voor alle EU-lidstaten "aanvaardbaar" zal zijn.

"Merz heeft al meerdere keren gezegd dat we met een algemeen tarief van tien procent kunnen leven. Zolang we maar geen sectorale tarieven van 25 procent krijgen op auto's en dergelijke", vertelde hij aan DW.

Hoewel de uitspraken van EU-handelscommissaris Sefcovic en von der Leyen richting Trump en de VS enigszins verzoenend klonken, ziet Kirkegaard ze als een poging om de eenheid onder de lidstaten te bewaren.

"Dit is in wezen een poging van de Commissie om zichzelf te beschermen tegen aanvallen van lidstaten, omdat het duidelijk is dat zij de gevolgen van een handelsoorlog zouden moeten dragen", aldus hij.

Als de overeenkomst met het Verenigd Koninkrijk een model is, zal de EU waarschijnlijk moeten leven met invoerrechten van 10 procent op veel goederen, zoals het Verenigd Koninkrijk heeft gedaan. De overeenkomst tussen de VS en het VK verlaagt de invoerrechten op Britse auto's van 25 procent naar 10 procent, maar het aantal auto's dat tegen dat tarief mag worden geïmporteerd, is beperkt tot 100.000. Dit komt ongeveer overeen met het aantal auto's dat het VK in 2024 aan de VS heeft verkocht.

Over alle auto's die boven dit bedrag worden geëxporteerd, wordt een belasting van 27,5 procent geheven. Ter vergelijking: de EU verkocht vorig jaar meer dan 700.000 auto's aan de VS.

Kirkegaard denkt echter dat het voor veel mensen aan EU-zijde moeilijk te accepteren zal zijn als de hoge tarieven op auto's, staal en aluminium op hetzelfde niveau blijven.

"Zolang dat zo is, denk ik niet dat er een akkoord komt", zei hij. "Voor de EU, waarvan de economie ongeveer even groot is als die van de VS, is het uiteindelijk onacceptabel dat de Amerikaanse tarieven stijgen terwijl die van de EU niet stijgen."

Kirkegaard betoogt dat bij een handelsconflict tussen economieën van dezelfde omvang de tarieven "samen moeten stijgen en samen moeten dalen."

"Geef Trump de overwinning"

Bill Reinsch, senior economisch adviseur bij het in Washington gevestigde Center for Strategic and International Studies (CSIS), gelooft dat een overeenkomst in Britse stijl de meest waarschijnlijke uitkomst is. Hij gelooft echter dat voor Trump vooral de indruk telt dat hij "gewonnen" heeft, niet wat er daadwerkelijk is afgesproken.

"Wat voor hem telt, is de ontmoeting in het Oval Office, dat ze het over dit en dat eens zijn geworden, en nu komt alles goed. Het zou me dus niet verbazen als er uiteindelijk een akkoord tussen aanhalingstekens met de EU is."

Reinsch is van mening dat het verstandig zou zijn als de EU zich richt op politieke resultaten in plaats van op de perceptie van wie er gewonnen heeft.

"Laat hem winnen. Als je hem laat winnen, maakt het niet uit wat hij wint. Dus je hoeft niet veel op te geven als je het goed aanpakt.

Digitale BTW

Een gebied waar veel gespeculeerd is over mogelijke concessies van de EU naast tarieven, is het digitale beleid van de EU, met name de Digital Services Act en de mogelijke digitale btw.

Duitsland overweegt een belasting van 10 procent op Amerikaanse digitale giganten zoals Google en Facebook van Meta in Europa. Trump verzet zich tegen dergelijke plannen, en Canada heeft deze week een voorstel voor een belasting op digitale diensten laten vallen om de handelsbesprekingen met de VS gaande te houden.

Reinsch is van mening dat de EU haar lidstaten moet verbieden dergelijke belastingen in te voeren, omdat "Trump gelijk heeft" in zijn standpunt en dat "nog geen retoriek is".

"Ik denk dat ze duidelijk discrimineren tegen een aantal Amerikaanse bedrijven", zei hij, eraan toevoegend dat het vanuit politiek oogpunt "volledig de verkeerde aanpak" was.

"Als je Europese concurrenten wilt opbouwen, doe je dat niet door de concurrentie op deze manier te verpletteren. Je doet dat door Europese concurrenten op te bouwen en haalbare opties te creëren", aldus Reinsch.

Geen deal?

Gezien de onzekerheid omtrent de deadline van 9 juli wordt er serieus nagedacht over de gevolgen van een mislukking van de onderhandelingen.

De EU heeft de transatlantische handelsrelatie omschreven als "de belangrijkste handelsrelatie ter wereld". Volgens de Europese Commissie zal de bilaterale handel in goederen en diensten in 2023 naar verwachting € 1,6 biljoen ($ 1,88 biljoen) bedragen.

Volgens Kirkegaard zou een no-dealscenario ertoe kunnen leiden dat sommige EU-landen begrotingsstimulansen nodig hebben vanwege de "kortetermijnvolatiliteit".

Maar hij gelooft dat de EU het aankan. "We zouden niet terugvallen naar het jaar (van de financiële crisis, red.) 2008 of in een situatie terechtkomen die ook maar enigszins vergelijkbaar is met de schok van de energieprijzen na de Russische inval in 2022 – absoluut niet," zei hij.

Hij verwacht dat de EU dit jaar en volgend jaar "een half procentpunt aan groei" zal verliezen, wat "niet triviaal" is, maar tegelijkertijd ook "niets waar we niet mee kunnen leven".

Reinsch ziet het anders: een mislukking zou voor iedereen "slecht nieuws" zijn. "Ik denk dat het qua daadwerkelijke handel waarschijnlijk niet zulke grote gevolgen zou hebben als een escalatie met China , omdat we zoveel meer van China kopen. Maar als het gaat om het verstoren van de betrekkingen met de EU en, bovenal, het verstoren van de transatlantische investeringsstromen, dan zou het een groot probleem zijn."

Dit artikel is een bewerking van het Engels