Poetins oorlogseconomie is vastgelopen

MILAAN – Het lijkt misschien een paradox, maar het laatste slechte nieuws voor de Russische economie dreigt ook de handtekening van Moskou te dragen. Vandaag zullen de belangrijkste olieproducerende landen, verenigd in OPEC +, een nieuwe verhoging van de ruwe-olieproductie lanceren, zelfs hoger dan de productie die de afgelopen maanden is besloten en herhaald.

Saoedi-Arabië, Rusland, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Oman, Irak, Kazachstan en Algerije hebben in feite een basisakkoord bereikt om de winningscapaciteit vanaf augustus verder te openen met 548.000 vaten per dag. Een verrassend besluit, aangezien de meeste waarnemers een stijging van 400.000 vaten verwachtten, in lijn met de verhogingen waartoe in de voorgaande maanden was besloten.

Voor de kartellanden is het een poging om marktaandeel terug te winnen: meer aanbod vertaalt zich in lagere prijzen, met uitsluiting van landen met hogere winningskosten. Een gok in een internationale context waarin de vertraging van de wereldeconomie een daling van de vraag suggereert, met het risico dat een overaanbod de prijzen nog verder zal drukken.

Slecht, zo niet verschrikkelijk nieuws voor Rusland, waarvan de oorlogseconomie – aldus de Wall Street Journal – de eerste barsten begint te vertonen. De industriële activiteit neemt af, de inflatie zit nog steeds rond de dubbele cijfers, consumenten blijven hun uitgaven beperken en de staatsbegroting staat steeds meer onder druk.

Het einde van een model

"Het groeimodel dat uitsluitend gebaseerd is op militaire uitgaven is mislukt", aldus Janis Kluge , een Russische econoom bij het Duitse Instituut voor Internationale en Veiligheidszaken, geciteerd door het tijdschrift. "De civiele capaciteit moet worden verminderd, zodat er meer werknemers vrijkomen zodat de oorlogsmachine kan blijven groeien. Maar dat is niet houdbaar." De Russische minister van Economie, Maxim Resjetnikov, waarschuwde vorige maand dat Rusland "op de rand van een recessie staat ", terwijl minister van Financiën Anton Siluanov de situatie een "perfecte storm" noemde.

De economie vertraagt

Macro-economische indicatoren bevestigen deze signalen. In het eerste kwartaal van het jaar groeide het Russische bbp met 1,4% ten opzichte van het voorgaande jaar, een daling van 4,5% ten opzichte van het vierde kwartaal van 2024. De PMI voor de verwerkende industrie , de index van inkoopmanagers van bedrijven die wordt beschouwd als de meest actuele "thermometer" voor de gezondheidstoestand van productiebedrijven, noteerde in juni een zorgwekkende 47,5, het laagste cijfer in drie jaar en onder de drempel van 50 punten, die de fases van krimp scheidt van die van uitbreiding van de productieactiviteit.

Oorlog loont niet meer zoals vroeger

De enorme investeringen in oorlog lijken daarom niet meer zo rendabel te zijn als voorheen. De militaire uitgaven bedragen momenteel ongeveer 6% van het bbp, het dubbele van die van de Verenigde Staten en het hoogste percentage sinds de Sovjet-Unie. Defensie- en veiligheidsuitgaven – zo herinnert de Wall Street Journal ons er steeds aan – vertegenwoordigen dit jaar ongeveer 40% van de totale Russische overheidsuitgaven.

De prijsrace

Maar de sterke stijging van de militaire uitgaven heeft de inflatie opgedreven, waardoor de centrale bank gedwongen is de rente hoog te houden om de prijsstijging te beteugelen. Deze daalde in mei voor het eerst van 21 naar 20% . Hogere rentes beperken uiteraard de kredietmogelijkheden voor bedrijven en gezinnen, ten koste van de economische groei van het land.

Ook bij de grootste banken van het land rinkelden de alarmbellen. De afgelopen maanden is het aandeel NPL 's (moeilijk te innen leningen met een slechte kredietwaardigheid) toegenomen. VTB , de op één na grootste staatskredietinstelling van het land, registreerde bijvoorbeeld een percentage slechte leningen in het retailsegment van 5% in mei 2025, tegenover 3,8% eind 2024. Deze cijfers schrikken de Russische centrale bank echter niet af. De bank verzekerde dat de risico's van insolventie grotendeels worden gedekt door de kapitaalbuffer van de banken.

Het risico van goedkope olie

Maar de Russische oorlogsmachine, ook al is deze zwaar gesanctioneerd , is door de jaren heen gevoed door de consistente verkoop van olie, ook al werd deze al met korting verkocht ten opzichte van de internationale prijzen. Nu zou de prijsdaling "aangedreven" door het producentenkartel verdere elementen van onzekerheid kunnen toevoegen. Een recent rapport van de Finse centrale bank laat zien hoe Moskou een olieprijs van 70 dollar per vat heeft vastgesteld in zijn begrotingsprognoses. Als de prijzen verder zouden dalen, zou het overheidstekort verder kunnen toenemen. In detail, volgens de studie, als de gemiddelde exportprijs van Russische ruwe olie 55 dollar per vat zou zijn in 2025 en 54 dollar in 2026, in plaats van de respectievelijk 70 en 60 dollar die door het begrotingskader worden voorspeld, zou het Russische BBP elk jaar één punt verliezen. Geen klein bedrag voor een economie die al aan het vertragen is.