De tariefonderhandelingen tussen Japan en de VS verlopen moeizaam. In Tokio vragen mensen zich af: wat probeert Trump eigenlijk te bereiken?

De deadline komt snel dichterbij: de Amerikaanse president Donald Trump is van plan om vóór 9 juli met de Amerikaanse handelspartners te onderhandelen over de leveringsrelaties. Als er geen overeenstemming wordt bereikt, kunnen de in april aangekondigde strafheffingen weer van kracht worden. Een scenario dat veel landen wanhopig willen vermijden.

In het geval van Japan blijken de tariefonderhandelingen moeizaam te verlopen. Trump zei dinsdag: "We hebben met Japan onderhandeld. Ik weet niet zeker of we een akkoord zullen bereiken. Ik betwijfel het." Het straftarief dat de Amerikaanse overheid aan Japan heeft opgelegd, bedraagt ​​24 procent.

Ook veel commentatoren in Japan zijn gefrustreerd. Zij zien de nogal rudimentaire aard van de eerdere 'deals' die de Amerikanen met bijvoorbeeld Groot-Brittannië of China hebben gesloten, als een mislukking van Trumps handelsagenda.

Maar Trumps voormalige hoofdonderhandelaar voor Japan en Korea, Michael Beeman, legde onlangs in Tokio uit dat dit gebaseerd was op een ernstig misverstand over Trumps strategie. Een groot deel van de handelsgemeenschap denkt nog steeds na over gedetailleerde overeenkomsten met toezeggingen en geschillenbeslechtingsmechanismen. "Maar dat is simpelweg niet het geval", aldus Beeman, die van 2017 tot 2023 plaatsvervangend handelsvertegenwoordiger voor Oost-Azië van de Amerikaanse overheid was – eerst onder Trump en vervolgens onder Joe Biden. "Het is een ander soort overeenkomst."

De Trump-expert definieert deze als "relatieovereenkomsten die investeringen, samenwerking, tarieven en het verminderen van handelsbarrières omvatten". Het zijn alomvattende pakketten. "Alleen de president zal kunnen beslissen of het de moeite waard is om concessies te doen met betrekking tot zijn dreigementen en de hoge tarieven."

Beeman vindt het daarom belangrijk om Trumps doelen en denkwijze te begrijpen, omdat hij zich minder dan voorheen door zijn entourage laat beperken. "Trump 2.0 is de voortzetting van Trump 1.0, alleen extremer", legde Beeman uit bij de Foreign Correspondents' Club in Japan.

Volgens deze theorie is Trumps doel de herindustrialisering van de Verenigde Staten. In tegenstelling tot zijn voorganger Joe Biden vertrouwt hij echter niet op tarieven en subsidies om specifieke industrieën aan te trekken, aldus Beeman. "Het doel van Trumps aanpak is een fundamentele reset van de handelsrelaties met de wereld op een hoger tariefniveau."

Vanuit het perspectief van de handelspartners kampen de onderhandelingen met de VS met twee problemen, die volgens Beeman deel uitmaken van Trumps tactiek. Eén daarvan is dat Trump handel ziet als een nulsomspel, waarbij een land ofwel wint ofwel verliezer is.

Hoezeer het andere landen en experts ook dwarszit, Trump trekt zich niets aan van gelijke voorwaarden, bijvoorbeeld als het gaat om tariefniveaus. Zijn maatstaf is de handelsbalans. Wie een overschot heeft, wint, wie een tekort heeft, verliest. Voor Trump zijn tarieven het middel om deze situatie te corrigeren. Daarom kunnen ze niet meer worden wegonderhandeld; in het beste geval kunnen ze slechts beperkt worden.

Een ander lastig element is Trumps vermeende onvoorspelbaarheid, zijn constante heen en weer geslinger tussen tarieven, tariefschorsingen en dreigementen met nog hogere tarieven. "De onzekerheid maakt deel uit van het plan", zei Beeman. De president is er vast van overtuigd dat bedrijven in een onzekere wereld eerder geneigd zullen zijn om fabrieken in de VS te vestigen – of de Amerikaanse markt te verlaten. Beide, zo dacht Trump, zouden het handelstekort verminderen. "Het is cruciaal om dit te begrijpen, want de onzekerheid zal aanhouden", waarschuwde Beeman.

Beeman waarschuwt ervoor om een ​​vermeende deal niet als permanent te beschouwen. "Je kunt alleen op een overeenkomst vertrouwen totdat besloten is dat deze niet langer geldig is", zei hij. "De deals zijn daarom niet bepaald betrouwbaar." Dit betekent dat het niveau van de tarieven op de lange termijn onvoorspelbaar is.

Beeman schat dat de producten van de meeste handelspartners onderhevig zullen zijn aan invoerrechten van 10 tot 20 procent. Hij ziet China als een grote uitzondering. "Ik denk dat China uiteindelijk te maken zal krijgen met de hoogste gemiddelde invoerrechten van de Trump-regering." Deze zullen rond de 60 procent liggen, het huidige niveau.

Omdat Trump geen handelsbalans met China voor ogen heeft, zegt Beeman: "Het gaat om het loskoppelen van belangrijke industrieën en sectoren." De Amerikaanse regering zal daarom ook druk uitoefenen op andere landen om zich van China los te koppelen. "Dit zal dus een grote uitdaging zijn voor veel landen, vooral die in Oost-Azië, zoals Japan en Zuid-Korea."