Centrale banken in goudkoorts: wereldwijde reserves zijn sinds de financiële crisis snel gestegen – ondanks recente recordhoge prijzen

Als een goed in korte tijd snel duurder wordt, is het juist een goed moment om jezelf af te vragen: Heb ik dit echt nodig?

Als het om goud gaat, lijken veel beleggers tot de conclusie te komen: Ja, ik heb het nodig. Uit het nieuwe rapport over de vraag naar goud, dat woensdag door de World Gold Council is gepubliceerd, blijkt dat de vraag naar goud blijft groeien, ondanks het feit dat de prijs van het edelmetaal een nieuw record heeft bereikt vanwege geopolitieke onzekerheid en de handelsoorlog.

Centrale banken houden ook van goud. In de eerste drie maanden van het jaar groeiden de wereldwijde goudreserves van centrale banken met 244 ton. Dit is een voortzetting van een trend die al ruim tien jaar gaande is.

Sinds de financiële crisis van 2008 en 2009 hebben centrale banken over de hele wereld elk jaar meer goud gekocht dan ze in dezelfde periode verkochten. Vooral de centrale banken van ontwikkelingslanden breiden hun goudreserves voortdurend uit.

Volgens John Reade, senior marktstrateeg bij de World Gold Council, is de groei van de goudreserves na 2022 zelfs versneld. Daar zijn twee belangrijke redenen voor: "Met meer goud beschermen centrale banken zich tegen inflatie. En ze verminderen hun afhankelijkheid van de dollar."

De dollar is veruit de belangrijkste reservevaluta ter wereld. Volgens cijfers van het Internationaal Monetair Fonds wordt bijna 60 procent van de deviezenreserves in dollars aangehouden. Beleggers hebben – tot nu toe althans – veel vertrouwen in de Amerikaanse economie en de obligatiemarkt.

Adriel Jost is econoom en fellow bij het Swiss Economic Policy Institute (IWP). Hij ziet de verschuiving van centrale bankreserves naar goud als een duidelijk motie van wantrouwen tegen de dollar. Sinds de G7-landen de Russische deviezenreserves na het uitbreken van de oorlog hebben bevroren, zijn de centrale banken voorzichtiger geworden: "Ze weten nu dat de reserves van hun centrale banken als geopolitieke hefboom kunnen worden gebruikt."

Volgens Jost heeft de dollar het al een tijdje goed gedaan. Maar het is duidelijk dat de VS hun rol hebben overdreven: "Ze hebben decennialang enorme schulden opgebouwd en tegelijkertijd een dreigende sfeer gecreëerd met hun status als uitgever van de wereldwijde reservemunt. Geen wonder dat dit uiteindelijk leidt tot een verlies aan vertrouwen."

De afgelopen weken zijn de rentes op Amerikaanse staatsobligaties gestegen en is de dollar aan waarde verloren. Beide tekenen wijzen erop dat investeerders sceptischer zijn geworden over de economische vooruitzichten van de VS. Jost beschouwt de ontwikkeling als onomkeerbaar: "Er is geen duidelijk alternatief. Maar de tekenen dat de dollar geleidelijk aan aan belang verliest, zijn overduidelijk."

Jost is niet de enige die deze mening is toegedaan. Larry Fink, oprichter en CEO van Blackrock, 's werelds grootste vermogensbeheerder, waarschuwde onlangs dat het hoge schuldenniveau in de VS het vertrouwen in de dollar ondermijnt. En economisch historicus Barry Eichengreen zei in een interview met de NZZ dat het economische beleid van de regering-Trump "aanzienlijke twijfels over de wereldwijde rol van de dollar" had doen ontstaan.

Maar niet alle centrale banken zijn geïnteresseerd in goud. Het zijn vooral de westerse centrale banken die grotendeels vasthouden aan hun reservebeleid.

De Zwitserse Nationale Bank (SNB) beschikt bijvoorbeeld over 1.040 ton goud en is sinds de financiële crisis nauwelijks van dit niveau afgeweken. Vergeleken met de deviezenreserves hebben de goudreserves echter aan belang ingeboet: vorig jaar vormden ze nog 10 procent van de waarde van de reserves. Dat is meer dan voorgaande jaren, omdat de voorraad in waarde is gestegen door de hoge goudprijs. Het aandeel van goud in de totale reserves van de Zwitserse Nationale Bank was echter al veel hoger: in 2007, vóór het uitbreken van de financiële crisis en de daaropvolgende uitbreiding van de balans door de aankoop van vreemde valuta, bedroeg het nog 40 procent.

Adriel Jost vindt het afnemende gewicht van goud een vergissing. Volgens hem zou de Zwitserse Nationale Bank (SNB) meer goud moeten opkopen in plaats van buitenlandse staatsobligaties: "De Zwitserse Nationale Bank zou het signaal aan andere landen moeten accepteren dat zij niet langer schulden mogen opbouwen."

SNB-voorzitter Martin Schlegel en de voorzitter van de Bondsraad Karin Keller-Sutter, die onlangs probeerden goede relaties op te bouwen met de regering-Trump, zouden met deze houding geen vrienden maken in Washington.