İsrail'in İran'a saldırısı ekonomiyi nasıl tehdit edebiliyor?

Sanayi ve tarımda işsizlik artıyor

Bugün hem büyüme hem de işsizlik rakamları açıklandı. Büyüme verisi ilk çeyrek dönemini, işsizlik rakamı ise Nisan ayını kapsıyor. Büyüme üzerinde henüz 19 Mart sürecinin etkisi kaydedilmedi. Nisan ayındaki faiz artışından önce faiz indirim sürecindeydik. İlk çeyrek büyüme verisi bu indirim süreci altındaki dönemi kapsıyor. Faiz artışlarının etkisini ise ikinci çeyrek verilerinde net bir şekilde göreceğiz.

Turizmde kur kıskacı

Turizmde yüksek sezon bayramla birlikte başlayacak. Sektörün beklentisi Kurban Bayramı tatilinin 10 güne çıkarılmasıydı. Siyaset tarafından gelen mesajlar bu talebin gerçekleşmeyeceğini gösteriyor. Bu yıl bayramın iki günü hafta sonuna denk geliyor. Bu nedenle turizmde rezervasyonlar önceki dönemlere göre daha düşük kaldı. Haziran'daki sınav takvimi de çoğu ailenin tatil planı yapmasını engelliyor. Ancak bu turizmciler için sorunlardan sadece bir tanesi. Sektör temsilcileri bu sezon, 3 yıldır devam eden kur sorununu birikimli yaşayacaklarını söylüyor.

Riskler sona erdi mi?

Yurtiçi piyasalar 19 Mart'ta Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınması sonrası dalgalandı. Özellikle ilk günlerde döviz kurları hareketlenirken, borsada sert satış baskısı yaşandı. Merkez Bankası kura müdahale ederken, düzenleyici kurumlar borsadaki düşüşü engellemek için bir dizi önlem aldı. Piyasaları zor durumda bırakan tek sorun bu da değildi. İçerideki gelişmelerin hemen akabinde dünyada ticaret savaşı başladı. Özellikle ABD ile Çin arasında vergi düellosu yaşandı.

Enflasyon tahmini yine artacak mı?

Yurtiçinde yaşanan siyasi gelişmeler piyasa hareketliliğini artırdı. Döviz mevduatlarında yükseliş yaşanırken yabancı yatırımcılar tahvil satışına yöneldi. Merkez Bankası oluşabilecek oynaklığa karşı kura müdahale etti. Rezervler 7 haftada 50 milyar doların üzerinde azaldı.

Gözler S&P'nin kararında

Kredi derecelendirme kuruluşu S&P not kararını bu gece yayımlayacak. Geçen sene iki kere not artışına giden kuruluşun bu kez Türkiye'nin kredi notunu sabit bırakması bekleniyor. Zaten bir önceki toplantısında not görünümünü "pozitif"ten "durağan"a çekmişti. Bu toplantıda bir not artışının gelmeyeceğini buradan anlayabiliyoruz. Ancak görünümü düşürmeseydi, yine de bir not artışı beklemek pek mümkün olmayacaktı.

Merkez faizi artırmadı mı?

Merkez Bankası 20 Mart'ta olağan dışı toplantı gerçekleştirmiş, gecelik borçlanma faizini yüzde 46'ya çıkarmıştı. Ardından 1 hafta vadeli repo faizi ile fonlamaya ara verilmişti. Kısacası koridor devreye girmiş ve faiz 350 baz puan artırılmıştı. Banka dün politika faizini de bu seviyeye çıkardı. 1 hafta vadeli repo ihalelerine yeniden başlanacağını duyurdu.

Kendini gerçekleştiren kehanet

Tahvil, bono, emtia, Wall Street... Ne kadar afilli isimler değil mi? Ancak hiçbiri insandan bağımsız, mekanik işleyişi olan araçlar değil. Son 1 buçuk haftadır yaşananlar piyasaların ne kadar kırılgan olabileğini ve bu kırılganlığın insan psikolojisinden çok da bağımsız olmayacağını gösterdi.

Tarifeler Türkiye'yi nasıl etkiler?

Dünya ekonomisinde Donald Trump'ın açıkladığı yeni ithalat vergilerinin şoku yaşanıyor. Trump, tüm ülkelere asgari yüzde 10 ek vergi getirdi. Bazı ülkelere ek tarifeleri çok daha yüksek orandan belirledi. Çin'e yüzde 34, Hindistan'a yüzde 26, Japonya'ya yüzde 24, Avrupa Birliği'ne yüzde 20 ek vergi uygulayacak.

Son gelişmeler ile önemi artan iki veri

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun 19 Mart'ta gözaltına alınması piyasalarda geçen hafta sert satış baskısı yarattı. Alınan bir dizi önlem ve döviz kurunun tutulması sonucunda piyasalardaki oynaklık bu hafta azaldı.

Piyasalarda öne çıkan görüşler

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınması piyasalarda hareketlilik yarattı. Dolar ve euro kurlarında ilk yükseliş kısa sürede yüzde 12'leri buldu. Ardından gelen müdahale ile yükseliş oranı yüzde 3'lere kadar geriledi. Kurlar bu haftayı yüzde 4 artışla tamamlıyor. Borsadaki tepki ise çok daha sert oldu. Endeks haftalık bazda yüzde 16 değer kaybetti. Son bir aydaki artışın tamamı 3 günde geri verildi. BİST100 endeksi TL bazında Kasım 2024'teki, dolar bazında Kasım 2022'deki seviyesine indi. Bankacılık endeksi ise 3 günde yüzde 26 eridi. Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi CDS'ler ise 328 baz puanla bir yılın en yüksek seviyesini gördü.

Altının rekor koşusu sürecek mi?

Ons altın 3.000 dolar seviyesini gördü, rekor kırdı. Bu yıl henüz 2 buçuk ayda yüzde 14 değerlendi. Sene sonu için öngörülen seviyelere çıkmış oldu. Dışarıdaki bu yükseliş içeride gram altın fiyatlarına da yansıyor. Gram altın tarihinde ilk kez 3.500 lirayı geçti.Altının bundan sonra yükselip yükselmeyeceğini belirleyecek birçok faktör var. Onların başında da ticaret savaşı geliyor.

Borsanın önündeki 5 bariyer

Borsa yatırımcısı bu hafta uzun bir aranın ardından nefes aldı. Yükseliş haftalık bazda yüzde 8'i aşarken BİST100 endeksi 10.500 puanın üzerini test etti. Endeks, Ağustos ayından bu yana ulaşılamayan seviyelere yükselmiş oldu. Haftanın son gününü saymazsak hacim de yüksekti. BİST100 endeksinde günlük hacim 170 milyar liraya ulaştı. Normal bir günde hacim 100-120 milyar lira arasında gerçekleşiyor.

Borsanın önündeki 5 bariyer

Borsa yatırımcısı bu hafta uzun bir aranın ardından nefes aldı. Yükseliş haftalık bazda yüzde 8'i aşarken BİST100 endeksi 10.500 puanın üzerini test etti. Endeks, Ağustos ayından bu yana ulaşılamayan seviyelere yükselmiş oldu. Haftanın son gününü saymazsak hacim de yüksekti. BİST100 endeksinde günlük hacim 170 milyar liraya ulaştı. Normal bir günde hacim 100-120 milyar lira arasında gerçekleşiyor.

Piyasalar 5 gelişmeyi izleyecek

Ekonomide gelecek haftanın gündemi yoğun. Hem Türkiye'de hem yurt dışında önemli veriler açıklanacak. Yatırımcılar 5 önemli gelişmeyi takip edecek.

Borsa 8 aydır yön bulamıyor

Borsa geçen yılın Ağustos ayından beri yön bulmakta zorlanıyor. Ara ara 10 bin puanın üzerine çıksa da bu seviyenin üzerinde tutunamıyor. Borsaya Covid salgını ve sonrasında artan ilgi de uzun bir süre önce sönümlendi.

Tüketici kredilerine daha uzun vade

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, Enflasyon Raporu sunumunda kredi ve kredi kartı kullanımındaki artışa dikkat çekmişti. Özellikle Aralık ayında artış olduğunu belirtmiş, önlem alınabileceği sinyali vermişti. Kredilerde beklenenin aksine sıkılaşma değil gevşeme oldu.

Enflasyon Raporu'ndan hangi mesajlar çıktı?

Merkez Bankası yılın ilk Enflasyon Raporu toplantısını gerçekleştirdi. Toplantıda Başkan Fatih Karahan sunum yaptı. Ardından yardımcıları Hatice Karahan ve Cevdet Akçay ile birlikte soruları yanıtladı. Banka 2025 yılı enflasyon tahminini yüzde 21'den yüzde 24'e çıkardı.

Mevduatta stopaj oranı artacak mı?

Türk Lirası mevduatlara uygulanan stopaj oranı yeni ekonomi programı öncesi yüzde 5 seviyesindeydi. TL varlıklara olan ilginin zayıf olması nedeniyle o dönem stopaj oranları düşürülmüştü. Hatta uzun vadeli mevduatlarda bu oran yüzde 0'a çekilmişti. Yeni ekonomi programına geçişle birlikte stopaj oranları da artırılmaya başlandı.

Vadeli mevduat cazibesini yitiriyor mu?

Merkez Bankası, son 2 toplantısında 250'şer baz puan faiz indirdi. Politika faizi yüzde 50'den yüzde 45'e düşürüldü. Bu gerileme mevduat faizlerine de yansıyor.

Ekonomide yoğun hafta

Gelecek hafta ekonomi gündemi çok yoğun. Merkez Bankası'nın faiz kararından, Moody's'in değerlendirmesine kadar bir dizi başlık takip edilecek.

Faiz indirim ihtimali neden yüksek?

Merkez Bankası yılın ilk faiz kararını 23 Ocak'ta açıklayacak. Bankanın bu toplantıda faiz indirimine devam etmesi bekleniyor. Merkez'in faiz indirimine gitme ihtimalini yükselten ve elini güçlendiren birkaç gelişme var.

Maliye politikası enflasyona destek verecek mi?

Merkez Bankası Kasım ayı faiz kararını açıkladığında metinde maliye politikasıyla ilgili önemli bir değerlendirme yapmıştı. Enflasyondaki düşüş hakkında "Maliye politikasının artan eşgüdümü de bu sürece önemli katkı sağlayacaktır" ifadelerini kullanmıştı. Bu ifadelerden özellikle vergi artışlarının 2025'te daha sınırlı olacağı anlamı çıkarılmıştı. Çünkü yakın bir tarihte Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda açıklama yapmış, "Yönetilen fiyatlar enflasyon hedefiyle uyumlu belirlenecek" mesajı vermişti.

Enflasyonu konuşmaya devam edeceğiz

Türkiye'de enflasyon son yıllarda hızlı bir yükselişe geçti. En büyük nedeni uygulanan düşük faiz politikasıydı. Covid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna arasındaki savaş da ekonomide dengenin bozulmasında etkili oldu.

Fed neden çark etti?

Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararı bu hafta piyasalara damgasını vurdu. Hem banka üyelerinin gelecek yıl için faiz indirim tahmini yarı yarıya azaldı hem de Fed Başkanı Jerome Powell ihtiyatlı duruş mesajı verdi. Fed'in Ocak ayında faizi sabit tutması bekleniyor. Vadeli piyasalarda gelecek yıl ilk faiz indirimi için Mart ayına %50'lik ihtimal veriliyor. Dolar endeksi 108 puanı aşarak 2 yılın zirvesine çıktı, New York Borsası'nda endeksler bir günde %3 değer kaybetti.

Not artışları devam edecek mi?

Ekonomide yaklaşık bir buçuk yıldır normale dönüş politikaları uygulanıyor. Atılan adımlar uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının not artışlarını da beraberinde getirdi. Bu yıl 3 önemli kuruluş Türkiye'nin notunu 2 basamak yükseltti.

Faiz indirim beklentisi neden değişmedi?

Salı günü enflasyon rakamları açıklandı. Enflasyon Eylül ve Ekim ayının ardından Kasım ayında da beklentileri aştı.

Turizmde iki endişe

Türkiye bu yıl tüm bölgesel ve enflasyonist olumsuzluklara rağmen iyi bir turizm sezonu geçirdi. Yıl sonu için belirlenen 60 milyar dolarlık hedefe ulaşılması bekleniyor. Orta Vadeli Program'da gelecek yıl için hedef 63,6 milyar dolar olarak belirlendi. Bunun için yurt dışından yapılacak erken rezervasyonlar çok önemli. Yabancı turistler genellikle planlamalarını operatörler üzerinden son dakikaya bırakmadan, erkenden yapıyor.

Merkez'in "maliye desteği" mesajı önemli

Merkez Bankası kasım ayında faizi değiştirmedi. Karar metninde yer alan ifadeler aralıkta faiz indiriminin kapısının aralandığı şeklinde yorumlandı. Enflasyon ve sıkı para politikası duruşu ile ilgili verilen mesajlar önemliydi. Onlar kadar dikkat çeken bir detay daha vardı.

Altın neden düşüyor?

Tarih boyunca yatırımcılar tarafından ‘güvenli liman’ olarak bilinen altın, rekor üstüne rekor kırdıktan sonra gerilemeye başladı. Peki altın fiyatları neden düşüyor? Gelin nedenlerini inceleyelim…

Merkez Bankası'nın hedefi tutarlı mı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası enflasyon tahminlerini artırdı. Özellikle eylül ve ekim aylarında enflasyonun, tahminlerin üzerinde gelmesi bu adımın habercisiydi. Gelecek iki yıl için de değişime gidildi.

Piyasalarda yoğun hafta

Piyasalarda gelecek hafta oldukça yoğun geçecek. Hem içeride hem de dışarıda yoğun bir ekonomi gündemi var. Belki de ekim ayının tamamında yaşanan gelişmeler bir haftaya sığacak. Yurtiçinde enflasyon yurtdışında ABD seçimleri ana başlıklar olacak.

Sanayi üretimi neden alarm veriyor?

Ekonomide uygulanan politikalar sanayi üretimi tarafında etkisini hissettirirken, hizmet sektöründe henüz tam olarak karşılık bulmadı. Sanayi üretimi daralıyor, sektörel ihracat azalıyor, sanayi ürünlerinin fiyatında daha yavaş artışlar yaşanıyor. Hizmet sektörü ise hala canlı.

Borsanın yükselmemesinin 7 nedeni

Borsa yatırımcısı bu yıla çok iyi başlamıştı. Borsa İstanbul yılın ilk aylarında enflasyonun çok üzerinde kazanç sağladı. Bu artış bir süre daha dalgalı da olsa sürdü. BİST100 endeksi 18 Temmuz'da 11.250 puan ile zirveyi gördü. O günden bugüne ise deyim yerindeyse her şey tepetaklak oldu. Endeks Temmuz'dan Eylül'e yüzde 20 değer kaybederek ayı piyasasına girdi. Şu anda borsada testere piyasası yaşanıyor. Hacim düşük, oynaklık yüksek. Sabah yükselişle açılan borsa akşam sert düşüşle günü sonlandırabiliyor ya da tam tersi. Bu durumun belli başlı sebepleri var.

Gözler Merkez Bankası'nda olacak

Gelecek hafta gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz kararında olacak. Karar perşembe günü açıklanacak. Beklenti Merkez'in bu ay da faizi değiştirmeyeceği yönünde. Böyle olursa faiz art arda 7'inci ayda da sabit kalmış olacak.

Enflasyonda İsrail-İran virajı

Dünyada merkez bankaları uzun bir süredir enflasyonu düşürmeye çalışıyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa bu konuda henüz bir zafer ilan etmedi. Ancak buna çok yaklaştılar. Euro Bölgesi'nde enflasyon yüzde 2'lik hedefin altına indi. ABD'de ise yüzde 2,5 ile 3,5 yılın en düşük seviyesine geriledi.

Gözler kritik enflasyon verisinde

Dezenflasyon sürecinde kritik döneme girdik. Yılın son çeyreğine doğru yaklaşıyoruz. Artık enflasyonda aylık gelişmeler çok daha önemli bir hale geldi.

Merkez Bankası nasıl faiz indirim sinyali verdi?

Merkez Bankası politika faizini art arda 6'ıncı ayda da sabit bıraktı. Piyasa beklentisi de bu yöndeydi. Eylül toplantısı sonrası özellikle metinde yer alacak ifadeler kritik önemdeydi. Ekonomi ile ilgilenen herkesin aklındaki soru Merkez'in faiz indirimi için bir sinyal verip vermeyeceğiydi. Banka bu konuda doğrudan bir ifade kullanmadı. Ancak metinde yapılan değişiklikler faiz indirimine kapı aralandığı şeklinde yorumlandı. Bu sonuca nasıl varıldığını anlayabilmek için detaylara bakmak gerekiyor.

Faiz düşüşü mevduattaki kazancı azaltacak mı?

Ekonomi politikasında normalleşme geçen yılın Haziran ayında başladı. Ortodoks politikalara dönüş için faiz artırıldı, bankacılık alanında uygulanan birçok düzenleme sadeleştirildi. Bu durum mevduata yansıdı. Vatandaşlar ve şirketler tasarruf için yeniden bu alana yönelmeye başladı.

Mobilyada duraklama dönemi

Dolar kuru ise bu sene yüzde 15 arttı. TL reel olarak değerlendi. Yükseliş enflasyonun oldukça altında kaldı. Ekonomide 15 aydır uygulanan programın temel amacı enflasyonu kontrol altına almak. Bunun gerçekleşmesi için kurun dengede gitmesi gerekiyor. Bu süreçte dövizde yaşanabilecek bir çalkantının işleri daha kötü hale getirebileceği biliniyor. Ancak üreticiler bu durumdan memnun değil. Hem maliyetlerin arttığını hem de satışların azaldığını dile getiriyorlar.

Gözler Merkez Bankası'nda

Ekonomide gelecek hafta yoğun geçecek. Takvim hem içeride hem dışarıda yoğun.

Merkez'e göre enflasyonda 6 risk

Merkez Bankası yılın 3. Enflasyon Raporu'nu Perşembe günü açıkladı. Banka, enflasyon tahminini değiştirmedi. Bu yıl için yüzde 38'de, gelecek yıl için yüzde 14'te ve 2026 için yüzde 9'da bıraktı.

Altın yatırımcısını neler bekliyor?

Altın fiyatı bu haftanın ilk üç gününde hızlı yükselişe geçti.

Gözler Moody's'in not kararına çevrildi

Türkiye'nin notu bu yıl iki kuruluş tarafından artırıldı. Bu iki kuruluş Standard and Poors ve Fitch Ratings'di. Şimdi üçüncü büyük kredi derecelendirme kuruluşunun not kararı bekleniyor. Moody's gelecek hafta Cuma günü değerlendirmesini yayımlayacak. Moody'sin de Türkiye'nin notunu artırması bekleniyor.

Borsada belirsizlik yaratan 6 neden

Borsa İstanbul yatırımcısına bu yılın ilk 6 ayında yüzde 42,5 getiri sağladı. Aynı dönemde gram altın yüzde 24,5, dolar yüzde 11,5, euro yüzde 7,9 yükseldi. Borsa açık ara farkla en fazla yükselen yatırım enstrümanı oldu. Ayrıca enflasyona karşı da getiri sağlayan tek geleneksel yatırım aracı olarak öne çıktı.

Gelecek haftanın önemli başlıkları

Yılın ilk 6 ayını geride bıraktık. Bu sürede sürpriz faiz artışı geldi, sadeleşme adımları atıldı, kredi derecelendirme kuruluşları not artırdı, dövizden dönüşümlü kur korumalı mevduat iptal edildi. Ekonomide bunların dışında daha pek çok gelişme sayabiliriz. Pazartesi itibarıyla ikinci yarı başlıyor. Hem de önemli gelişmelerle birlikte. Gelecek hafta yurtiçinde ve yurtdışında 5 önemli gündem takip edilecek.

Vergi piyasayı ikiye böldü

Borsada işlem vergisi gündemde yer almaya devam ediyor. Bu konuda piyasa ikiye bölündü. Robotlarla işlem yapan büyük aracı kurumlar vergiye karşı çıkıyor. Diğerleri ise borsanın daha dengeli bir yapıya kavuşacağını savunuyor.

Kur ve enflasyon beklentisi düşüyor

Türkiye, tam bir yıldır ekonomide küresel olarak kabul edilen normlara dönüş politikası uyguluyor. Bu süreçte faiz artışlarına geri dönülürken, daha önce hayata geçirilen pek çok uygulamaya da son verildi. Mart ayına kadar sürdürülen politika göreceli olarak daha yumuşak bir normalleşmeyi kapsıyordu. Ancak yerel seçimin hemen öncesinde, 21 Mart'ta Merkez Bankası'nın politika faizini sürpriz bir şekilde 500 baz puan artırması süreci hızlandırdı.

Mevduat faizleri iki haftadır geriliyor

Merkez Bankası rakamlarına göre, 24 Mayıs haftasında 3 aya kadar vadeli mevduat faizi ortalama 61,77 oldu. 5 Mayıs haftasında ortalama faiz oranı yüzde 68,18 seviyesindeydi. 6,41 puanlık bir düşüş söz konusu. 6 ay vadeli mevduat faizi ise 10 Mayıs haftasında ortalama 62,97 iken 24 Mayıs haftasında 59,23'e indi. 3,74 puanlık bir gerileme var.

Mevduat faizi cazip kalacak mı?

Merkez Bankası Mart ayında politika faizini yüzde 50'ye çıkardı. Aynı zamanda faiz koridorunu da artı-eksi 300 baz puana yükseltti. Bir süre bankalar yüzde 53 faizden fonlandı. Bu durum takip eden haftalarda mevduat faizlerine pozitif yansıdı. Mevduat faizi 19 Nisan haftasında 22 yılın zirvesine çıktı. O hafta 3 aylık mevduat faizi yıllık ortalama yüzde 68,88 seviyesindeydi. Bankalar kur korumalı mevduattan TL mevduata geçişlere yüksek faiz ödediği için ortalama faiz oranı yükseliyor. KKM'si olmayanları bu rakam yanıltmasın. TL mevduat açılışlarında faiz o günlerde yüzde 58-59 civarındaydı.

Hediye sepeti yüzde 30 daraldı

Anneler günü, özel günler içinde en çok hediye alışverişi yapılan gün.. Ancak bu yıl yüksek enflasyon Anneler Günü alışverişine de yansıdı. Geçen yılın aksine sepet tutarları küçüldü.

Gözler S&P'nin not kararında

Türkiye yaklaşık 1 yıldır ekonomide normalleşme politikası uyguluyor. Atılan adımlar Türkiye'nin kredi risk primi (CDS) üzerinde etkisini gösterdi. CDS 700 puandan 300 puan seviyelerine kadar indi. Risk primi Türkiye'nin borçlanma maliyetini düşürüyor. Çünkü normal borçlanma faizinin üzerine CDS puanı kadar ekleme yapılarak dış borç bulunabiliyor. Ancak CDS kadar kredi derecelendirme kuruluşlarının not kararları ve değerlendirmeleri de önemli. Kredi risk primi de not artışları da temelde dış borçlanma olanaklarının artması için önemli. CDS borçlanma faizini düşürürken not artışları sıcak para akışını hızlandırıyor.

Rüzgar tersten mi esiyor?

2024'ün ilk 4 ayı neredeyse geride bıraktık. Dünyada yeni yıla girerken ekonomik beklentiler farklıydı. Tahminler açıklanan veriler ile değişti. Daha önce ABD'de enflasyon sorununun artık geride kalacağı düşünülürken son aylarda yaşanan yükselişler tabloyu değiştirdi. Bu durum ABD Merkez Bankası (Fed) için de tahminleri etkiledi. 2024'ün ilk günlerinde piyasalar Fed'den Mart ayında faiz indirimi öngörüyordu. Bu tahmin önce Mayıs'a ardından Temmuz'a şimdi de Eylül ayına sarktı.

Konut satışlarındaki artışın 4 nedeni

Konut satışları mart ayında yıllık yüzde 0,1 düşerken aylık yüzde 12,2 arttı. Geçen ay satışlar 100 bin bandının üzerine çıkarak 105.394 adet oldu. Yüksek faize rağmen kredi kullamında da artış yaşandı.

Mevduat ve kredi faizinde hızlı yükseliş

Merkez Bankası Mart toplantısında 500 baz puan faiz artırdı. Hem bu artış hem de kredi kullanımını zorlaştırıcı düzenlemeler faiz oranlarına yansıdı.

Otomatik faturaya yüksek faiz

Bankalar kredi kartıyla yapılan otomatik fatura ödemelerinden yüksek faiz talep etmeye başladı. Faturaları için otomatik ödeme talimatı verenler, faiz ödeyeceklerini ekstrelerini görünce öğrendiler... Bazı bankalar da faturalar normal mevduat hesaplarından ödense bile artık komisyon talep ediyor. Uzmanlara göre bu iki uygulama da yasal değil.

Diderot Etkisi altında mısınız?

Alışveriş yaparken kendinizi kaybettiğiniz oluyor mu? Alacağınız yeni elbise ya da mobilya sizi çok fazla heyecanlandırıyor mu? Diderot Etkisi'ni hiç duydunuz mu?

Krediler kısıtlanırken ya mevduat faizi düşerse?

Geçen yılın son aylarında yükselişe geçen mevduat faizleri 2024'ün ilk aylarında gerilemişti. Faiz oranları düşerken enflasyonun hızlı artması mevduata yönelimi de azalttı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, Aralık 2023'te 7 trilyon 512 milyar lira olan TL mevduat hacmi, 2024 Ocak'ta 7 trilyon 461 milyar liraya düştü. Düşüş çok yüksek değil. Zaten asıl dikkat çeken nokta artmamış olması. Ekim'de aylık 317 milyar TL, Kasım'da aylık 179 milyar TL, Aralık'ta aylık 481 milyar TL'lik artışlar olmuştu. Yani mevduat hacmi belli bir yükseliş oranı yakalamıştı.

Gözler ABD tarım dışı istihdam verisinde

Küresel piyasalar geçen hafta ABD'de açıklanan verileri takip etti. Son 3 iş gününde açıklanan 3 veri piyasaları sakinleştirdi. Büyüme rakamının beklentinin altında gelmesi, kişisel gelirlerin tahminlere paralel artması ve Michigan Tüketici Güven Endeksi'nde enflasyona dair negatif sinyal alınmaması dolar endeksini düşürdü. New York Borsası yükselirken, ons altın 2080 doları aşarak 2 ayın zirvesine çıktı.

Neden en çok bilgisayar satıldı?

Merkez Bankası'nın faiz artışlarına rağmen tüketim canlılığını koruyor. Rakamlar vatandaşın harcamalarını öne çektiğini gösteriyor.

Gözler büyüme rakamlarında

Gelecek hafta hem içeride hem dışarıda büyüme rakamları takip edilecek. Türkiye ekonomisinin 2023 yılı büyüme performansı Perşembe günü belli olacak. Ekonomistlerin dördüncü çeyrek büyüme tahmini yüzde 4, 2023 için yüzde 4,40 seviyesinde.

Seçim öncesi "son alışverişler"

Kredi kartlarına düzenleme için geri sayım sürüyor. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan son Enflasyon Raporu'nda çalışmaların devam ettiğini söylemişti. Kredi kartına taksit kısıtlamasının geleceği zaten biliniyordu. Orta Vadeli Program'da ve ardından Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda hayata geçirilmesi hedeflenen tedbirler kısmında yer almıştı.

Konutta 3,5 senede %57'den %7'ye

Konut kredilerinde yüzde 0,64 faizin olduğu dönemi hatırlar mısınız? Çok eski değil, 3,5 sene önce. Konutun çok daha fazla insan tarafından yatırım aracı olarak görülmeye başlamasının ayak sesleri bu faizin verildiği kampanya ile başladı.

Enflasyonda olumsuz sinyal

Yeni Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, geçen hafta perşembe günü ilk kez kameraların karşısına geçmişti. Yılın ilk Enflasyon Raporu sunumunu yapan Karahan, enflasyonda ocak ayındaki yükselişin ardından düşüş yaşanacağını belirtmişti. Karahan özellikle perakende satışlara dikkat çekmiş, "Büyüme hızı Kasım itibarıyla negatif döndü." değerlendirmesini yapmıştı.

Piyasalar ABD verisini bekliyor

Küresel piyasalar uzun bir süredir ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirim sürecine ne zaman başlayacağına dönük tahminleri fiyatlıyor. Açıklanan veriler, yapılan açıklamalar risk iştahını bir artırıyor bir düşürüyor.

Mevduat faizi yükselecek mi?

Aralık ayında hızla yükselen mevduat faizleri yeni yıl itibarıyla düşüşe geçti. Aralık sonunda yüzde 48'lere varan faizler yüzde 43'lere indi. Merkez Bankası'nın haftalık verilerine bakıldığında bu oranların daha yüksek olduğu görülüyor. Ancak döviz dönüşümlü kur korumalı mevduattan dönenlere verilen faiz oranlarının yüksekliği ortalamayı ciddi şekilde yukarı çekiyor. Yani ortalama faiz yüzde 50'lerde gözükse de herkes bu orandan yararlanamıyor. Şu an bazı bankalarda mevduat faizi politika faizinin bile altında.

Yeni başkanın ilk sınavı

Merkez Bankası'nın yeni başkanı Fatih Karahan görevi Hafize Gaye Erkan'dan devraldı. Karahan'ın işi kolay değil. Sıkı faiz politikasında gerekli sürekliliği sağlamasının yanında iletişim yönünün de kuvvetli olması gerekecek.

Otomobil satışı engelleri aştı

Merkez Bankası Haziran ayından bu yana faiz artırıyor, kredi faizleri de yükseliyor.. Buna rağmen henüz tüketimde anlamlı bir düşüş söz konusu değil. Hatta önceki aylarda görülen azalma sinyalleri de terse döndü. Bunu açıklanan verilerden görebiliyoruz. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği Ocak ayına ilişkin satış rakamlarını paylaştı. Geçen ay otomobil ve hafif ticari araç satışları 79 bin 701 adet ile Ocak rekorunu kırdı. Satışlarda Ocak 2023'e göre yüzde 56,6'lık ciddi bir artış yaşandı. Anlaşılan o ki "Otomobil yatırım aracı olmaktan çıktı" demek için henüz erken.

Gözler bu hafta Fed'de olacak

Piyasalar gelecek hafta ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararına odaklanacak. Fed kararını Çarşamba günü TSİ ile saat 22'de açıklayacak. Bankanın faizi sabit tutmasına kesin gözüyle bakılıyor. Karara ilişkin asıl önemli olan faiz indirimi için verilecek mesajlar olacak. Bu nedenle kararın açıklanmasından yarım saat sonra basın toplantısı düzenleyecek olan Fed Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları dikkatle takip edilecek. 2024'te ilk faiz indiriminin ne zaman olacağı ve kaç faiz indirimine gidileceği sorularının yanıtları aranacak.

Türkiye için SWOT analizi: Riskler ve fırsatlar ne?

Türkiye ekonomisi son yıllarda önemli zorluklarla karşı karşıya kaldı. İçerideki kırılganlıklar çözülememişken küresel sorunların etkilerine maruz kalındı. Hem uygulanan politikalar hem de yurt dışı kaynaklı problemler enflasyon sorununu doğurdu. Son 7 aydır ortodoks ekonomi politikalarına dönüş yapılsa da etkilerin görülmesi zaman alacak. Ekonomistlerin yorumlarına, yabancı ve yerli kuruluşların raporlarına bakılırsa normale dönüş biraz zaman alacak gibi duruyor.

Faizde karar haftası

Gelecek hafta piyasalar için önemli başlıklar var. İçeride Merkez Bankası'nın faiz kararı takip edilecek. Karar 25 Ocak Perşembe günü saat 14'te açıklanacak. Bankanın 250 baz puanlık faiz artışına gitmesi bekleniyor. Bu 8'inci ve muhtemelen son faiz artışı olacak.

Faiz artarken tüketim neden düşmüyor?

Merkez Bankası ilk faiz artışını geçen yıl Haziran ayında yaptı. Faiz, art arda 7 toplantıda 34 puan artırıldı. Ocak ayı için bir faiz artışı daha öngörülüyor. Beklentiler gerçekleşirse politika faizi yüzde 45 ile zirveyi görecek. Banka bunun sinyalini Aralık toplantısının ardından yayımladığı Para Politikası Kurulu metninde zaten verdi. Metinde, "Gerekli parasal sıkılık düzeyine önemli ölçüde yaklaşıldı. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlamayı öngörmektedir." ifadeleri kullanıldı. Şimdi akıllardaki soru işareti, bu faiz seviyesinin tüketimi frenlemek için yeterli olup olmayacağı.

Moody's kararı neden önemli?

Gözler uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in Türkiye değerlendirmesine çevrildi. Moody's 15 Aralık'ta takvimde yer almasına rağmen rapor yayımlamamıştı. Ancak 2024 yılında ilk değerlendirme yayımlayacağı ülkeyi Türkiye olarak belirledi. O karar bugün gelecek. Not kararları ABD ile saat farkı olmasından dolayı gece yarısı belli olacak.

Mevduatta hep aynı getiri mümkün mü?

TL mevduat faizi her hafta artıyor. Son olarak 1-3 ay vadeli TL mevduat faizi ortalaması yüzde 52'yi geçti. Peki mevduat faizi sürekli yüksek kalacak mı? Gelecek yıl sürekli aynı getiriyi elde etmek mümkün olacak mı? Hesaplar neye göre yapılmalı?

Borsa için kritik tarihler

2022 yılında yükseliş rekorları kıran Borsa İstanbul'da geçen yıl artış enflasyonun altında kaldı. Borsa, 2024 yılına ise belirsizliklerle başladı. Hisse senedi yatırımcıları bu yıl birçok önemli başlığı takip edecek.

Faizde tamam mı, devam mı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yılın son faiz kararını bugün açıklayacak. Banka, Haziran ayından bu yana 6 toplantıda toplam 3 bin 150 baz puan faiz artırdı. Kasım toplantısında yapılan 500 puanlık artış tahminlerin üzerindeydi. Bu karar, "Merkez'in faiz artış sürecindeki ikinci sürprizi oldu" diyebiliriz. Temmuz'da 250 baz puan faiz artıran banka, Ağustos'a gelindiğinde faiz artış seviyesini 750 baz puana yükseltmişti. İlk sürprizi buydu.