Nowi sędziowie: kontrakty, bankructwa i konkurencja

Jednym z warunków koniecznych efektywnej alokacji zasobów produkcyjnych w gospodarce, a także realizacji prywatnych projektów inwestycyjnych w środki trwałe (maszyny i urządzenia) oraz wzrostu zdolności produkcyjnych, skutkującego wzrostem gospodarczym, jest istnienie niezależnego, bezstronnego, sprawnego, skutecznego i sprawnego wymiaru sprawiedliwości, który gwarantuje prawa jednostki, w tym prawa własności prywatnej, przed działaniami osób trzecich, które je naruszają, w tym działaniami organów rządowych. Rolą wymiaru sprawiedliwości jest również zapewnienie przestrzegania umów i udzielanie gwarancji w przypadku ich naruszenia przez jedną ze stron.

W przypadku istnienia wymiaru sprawiedliwości, który spełnia powyższe wymogi, firmy będą zawierać umowy zarówno z dostawcami, jak i klientami, które pozwolą im działać efektywnie i maksymalizować zwrot z zainwestowanego kapitału, z pewnością, że w przypadku naruszenia umowy przez jedną ze stron, będą mogły zwrócić się do sędziego, który zmusi naruszyciela do przestrzegania umowy lub, w stosownych przypadkach, sceduje gwarancje ustanowione w umowie. Z drugiej strony, w przypadku braku niezależnego, bezstronnego i kompetentnego wymiaru sprawiedliwości, firmy będą zawierać umowy wyłącznie z kontrahentami uważanymi za „moralnie odpowiedzialnych”, nawet jeśli nie są oni najlepszymi dostawcami lub klientami, co prowadzi do społecznie nieefektywnej alokacji zasobów.

Powyższe jest istotne w świetle aberracyjnej reformy sądownictwa, która doprowadziła do bezsensownego i bezprawnego wyboru sędziów federalnych i stanowych w 19 jednostkach federalnych. Każdy posiadacz dyplomu prawniczego może zostać wybrany w głosowaniu powszechnym, niezależnie od tego, czy posiada wiedzę i kwalifikacje niezbędne do wykonywania zawodu sędziego. Wszyscy zostali wybrani, a wyborcy nie wiedzieli nawet, kim są, jakie mają kompetencje i specjalizacje (o ile w ogóle je posiadali).

Artykuł 104 Konstytucji, Sekcja II, stanowi, że zadaniem sądów federalnych jest rozpatrywanie „wszystkich sporów cywilnych lub handlowych wynikających z egzekwowania i stosowania prawa federalnego lub traktatów międzynarodowych zawartych przez Państwo Meksykańskie. Według uznania powoda i gdy dotyczy to jedynie interesów prywatnych, sądy powszechne i trybunały mogą rozpatrywać takie spory”.

Wiemy, że reforma sądownictwa doprowadziła do utraty niezależności sądownictwa, a pytanie, czy wybrani sędziowie, zarówno federalni, jak i stanowi, będą bezstronni, uczciwi i kompetentni, pozostaje otwarte. Czy w kontekście zapewnienia przestrzegania umów między firmami prywatnymi, a także między firmami prywatnymi a rządem, będą oni posiadać wiedzę z zakresu prawa spółek handlowych, Kodeksu handlowego, prawa instytucji kredytowych, prawa o instrumentach negocjowalnych i transakcjach oraz prawa o alternatywnych metodach rozwiązywania sporów, będą posiadali? Bez tej wiedzy nie będą w stanie zapewnić gwarancji sądowych w zakresie ochrony praw własności prywatnej i egzekwowania umów. Rezultatem będzie nieefektywna alokacja zasobów i niższy PKB.

Dwie inne istotne kwestie, biorąc pod uwagę powszechne wybory sędziów federalnych, to: po pierwsze, kwestia upadłości korporacyjnych, a w szczególności ich dogłębnej znajomości prawa upadłościowego. Jak będą oni prowadzić postępowania upadłościowe dotyczące restrukturyzacji zobowiązań lub postępowania upadłościowe ostateczne? Czy będą w stanie wyznaczyć sprawnego i bezstronnego syndyka masy upadłościowej oraz czy będą rozumieli kolejność spłat zaciągniętych długów, w tym zobowiązań pracowniczych i finansowych?

Drugie dotyczy federalnych sędziów antymonopolowych, których głównym zadaniem jest karanie praktyk monopolistycznych szkodzących konsumentom. Aby to osiągnąć, dogłębna znajomość federalnego prawa antymonopolowego, a także prawa telekomunikacyjnego i radiofonii i telewizji, nie wystarczy; wymagana jest również niezbędna znajomość teorii ekonomicznej dotyczącej struktur rynkowych (monopol, duopol, oligopol, monopson, przywództwo cenowe, kartele i konkurencja), a także zrozumienie, kiedy praktyka monopolistyczna ma charakter absolutny, a kiedy względny. Sędziowie muszą również znać różne mechanizmy regulacji praktyk monopolistycznych, takie jak ustalanie cen maksymalnych na podstawie kosztów krańcowych lub narastających. Co więcej, nie można przecenić faktu, że sędziowie muszą być prawdziwie niezależni i bezstronni oraz nie mogą być podporządkowani siłom politycznym, które mogłyby przyznać preferencyjne traktowanie danemu przedsiębiorstwu ze szkodą dla jego konkurentów i konsumentów. Nie mogą też być podporządkowani sile ekonomicznej przedsiębiorstwa i pozwalać mu na stosowanie praktyk monopolistycznych.

Chciałbym być optymistą, że wybrani sędziowie będą przestrzegać przyjętych tu ustaleń. Trudno jednak być optymistą, skoro byliśmy świadkami nominacji, a następnie wyboru osób zupełnie nieznanych wyborcom. Możemy być jednak pewni, że jeśli nowi sędziowie nie wywiążą się w pełni ze swoich obowiązków, głównymi przegranymi będą Meksykanie, którzy doświadczą niższego wzrostu gospodarczego, niższego PKB w przyszłości i niższego poziomu dobrobytu.