Twój dokument tożsamości to nie zwykły kawałek papieru: udostępniaj go ostrożnie, aby uniknąć oszustwa lub kradzieży tożsamości.

W Kolumbii okazywanie dowodu osobistego to niemal codzienny rytuał . Proszą nas o niego w bankach, firmach kurierskich, u portierów, ubezpieczycieli zdrowotnych, notariuszy, a nawet przy odbiorze paczki czy rejestracji na platformie cyfrowej. Chociaż jest to normą, czy zastanawiałeś się kiedyś, co robią z otrzymaną kopią? Kto ją przechowuje, jak ją chronią i co mogą z nią zrobić, jeśli wpadnie w niepowołane ręce?

Może się to wydawać przesadą, ale przekazanie kopii dowodu osobistego bez zachowania środków ostrożności może ułatwić oszustwo, kradzież tożsamości i zaciągnięcie długów, na które nigdy się nie zgodziłeś. Dziś przestępcy nie potrzebują Twojego oryginalnego dokumentu: prosta, źle zabezpieczona kserokopia lub zdjęcie przesłane przez WhatsApp może wystarczyć, by Cię zepchnąć na manowce.

Tak jak Twój telefon komórkowy przechowuje Twoje cyfrowe życie, tak Twój dowód osobisty pozostaje kluczem do Twojej tożsamości prawnej. Może być używany do łączenia Cię z kontami bankowymi, umowami, usługami publicznymi, podatkami lub zobowiązaniami prawnymi . I nawet nie zdając sobie z tego sprawy, możesz wplątać się w problemy, których nie spowodowałeś.

Mafie specjalizujące się w kradzieży tożsamości zbierają kopie dowodów osobistych na różne sposoby: za pomocą słabo zabezpieczonych formularzy, niezabezpieczonych wiadomości e-mail, zdjęć wyciekłych do mediów społecznościowych, a nawet w fizycznych lokalizacjach, w których nie ma kontroli dostępu.

Dzięki temu mogą ubiegać się o pożyczki lub karty kredytowe w Twoim imieniu, kupować produkty online, aktywować linie telefoniczne lub usługi internetowe, podszywać się pod Ciebie w mediach społecznościowych lub komunikatorach i popełniać przestępstwa, których później będziesz musiał udowodnić, że nie popełniłeś. Co najgorsze, może to trwać latami, wymagać skomplikowanych procedur i ogromnych nakładów emocjonalnych.

A co, jeśli już to udostępniłeś? Nie obwiniaj się: większość z nas przez to przeszła. Możesz jednak podjąć działania, zwracając się o raport kredytowy do biur informacji kredytowej, takich jak Datacrédito lub TransUnion, w celu sprawdzenia podejrzanych transakcji , sprawdzając u operatora komórkowego, czy na Twoje nazwisko nie są zarejestrowane inne numery, lub sprawdzając rejestry karne i policyjne w przypadku kradzieży tożsamości.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy zgłosić je do Nadzoru Przemysłu i Handlu (SIC), który jest organem ochrony danych osobowych w Kolumbii.

W świecie, w którym dane osobowe są jak czyste złoto, Twój dowód osobisty jest cenniejszy, niż Ci się wydaje. Nie chodzi o paranoję, ale o ostrożność. Za każdym razem, gdy przekazujesz kopię swojego dokumentu, przekazujesz część swojej tożsamości. Rób to świadomie, bezpiecznie i z zachowaniem kontroli.

Nie możemy już dłużej traktować dowodu osobistego jako zwykłego kawałka papieru. To potężne narzędzie, zarówno do budowania, jak i niszczenia reputacji.

Podmioty publiczne i prywatne, które żądają dokumentów, również muszą wziąć na siebie swoją część odpowiedzialności. Muszą wdrożyć jasne protokoły dotyczące gromadzenia, przechowywania i niszczenia dokumentów. Niedopuszczalne jest, aby kserokopia dowodu osobistego została porzucona na biurku, w niezamkniętej szafce na dokumenty lub w nieuszkodzonym koszu na śmieci.

Ustawa nr 1581 z 2012 roku chroni Twoje dane osobowe, a firmy, które je gromadzą, są zobowiązane do ich odpowiedniego zabezpieczenia. Jednak w praktyce wciąż jest wiele do zrobienia.

Twój dowód osobisty to Twoja tożsamość. Nie oddawaj go bez wiedzy, dlaczego, komu i w jakim celu. Przekreśl go, opisz, w razie potrzeby wyślij w wersji czarno-białej i zawsze zachowaj dowód. Kradzież tożsamości to nie tylko rzeczywistość, ale i częstsze zjawisko niż myślisz. A zapobieganie jest o wiele łatwiejsze niż leczenie. Bo przecież ochrona dowodu osobistego oznacza ochronę Twojego imienia i nazwiska. A w świecie cyfrowym to podstawa.

W krajach takich jak Hiszpania, gdzie dowód osobisty (DNI) jest technologicznie podobny do naszego kolumbijskiego dowodu osobistego, eksperci ds. ochrony danych opracowali jasne wytyczne dotyczące bezpiecznego udostępniania go. Te zalecenia doskonale sprawdzają się w naszym kontekście:

1. Nie dziel się swoim dowodem osobistym bez powodu. Zawsze zadawaj sobie pytanie: Czy naprawdę konieczne jest dostarczenie kopii? Jeśli tak, zapytaj, do czego będzie ona wykorzystywana, jak będzie chroniona i czy zostanie zniszczona po zakończeniu procesu.

2. Oznacz kopię celem. Napisz na niej: „Ważna tylko dla (nazwa podmiotu lub procedury), data (DD/MM/RRRR). Zapobiega to wykorzystaniu kopii w innym miejscu lub kontekście”.

3. Usuń lub pikseluj niepotrzebne dane. Dowód osobisty zawiera informacje takie jak numer dowodu osobistego, datę urodzenia, płeć i dane względne. Jeśli wymagana jest tylko weryfikacja tożsamości, możesz ukryć niektóre informacje markerem lub edytować je cyfrowo przed wysłaniem. Zaznacz, co jest absolutnie niezbędne, a resztę ukryj.

4. Wysyłaj czarno-białe kopie. Mało znaną dobrą praktyką jest wysyłanie kopii czarno-białych. Utrudnia to ich powielanie i wykorzystywanie do celów oszustwa, ponieważ zapobiega na przykład powielaniu oficjalnych kolorów i szczegółów wizualnych, które ułatwiają fałszerstwo.

5. Unikaj wysyłania dowodu osobistego przez WhatsApp lub media społecznościowe. Choć praktyczne, udostępnianie dowodu osobistego za pośrednictwem komunikatorów, mediów społecznościowych lub niezaszyfrowanej poczty e-mail może być ryzykowne. Kanały te są podatne na ataki hakerskie i niekontrolowane przekazywanie dalej.

6. Zachowaj dowód wysłania. Zachowaj kopię wiadomości lub e-maila, w którym udostępniłeś dokument, wraz z datą i imieniem i nazwiskiem odbiorcy. Pomoże Ci to później udowodnić, kiedy i komu udostępniłeś kopię.

Carlos A. Castaneda Marroquin (*)

(*) Specjalista ds. cyberbezpieczeństwa