Przejście na podstawową opiekę zdrowotną: PRONAM i przebudowa meksykańskiego systemu opieki zdrowotnej

W kraju, w którym szpitale publiczne zmagają się z powikłaniami wynikającymi z chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie, Ogólna Rada Zdrowia (CSG) promuje zmiany strukturalne za pomocą Narodowych Protokołów Opieki Zdrowotnej (PRONAM).

To nie tylko korekta techniczna, ale głęboka zmiana w polityce zdrowotnej nakreślona przez Sekretarza Davida Kershenobicha i jego zespół. Dr Patricia Clark, sekretarz techniczna CSG, która udzieliła mi wywiadu, wyjaśnia, że ​​PRONAM-y dążą do przywrócenia pionowego porządku w systemie, zarówno publicznym, jak i prywatnym, wspierając płynną interakcję między poziomami opieki, aby zmniejszyć przeciążenie w szpitalach specjalistycznych.

Wyobraźmy sobie obecną sytuację: pacjent z cukrzycą trafia do Narodowego Instytutu Żywienia z poważnymi powikłaniami, takimi jak gangrena lub retinopatia, które mogą prowadzić do ślepoty. „Wykrycie stanu przedcukrzycowego na poziomie podstawowym, z uwzględnieniem profilaktyki i profilaktyki, to nie to samo, co wykrycie go w szpitalu trzeciego stopnia referencyjności, gdzie konieczna jest amputacja” – wyjaśnia dr Clark. To przejście na podstawową opiekę zdrowotną – bramę do opieki zdrowotnej – nie jest nowością na świecie, ale w Meksyku zostało odłożone. W ramach PRONAM dąży się do urzeczywistnienia tego pomysłu poprzez standaryzację wczesnej opieki i rozwiązywanie problemów w ośrodkach zdrowia, zanim się zaostrzą. Odciąża to opiekę drugiego stopnia i trzeciorzędową, które są przeciążone zaawansowanymi przypadkami, którym można było zapobiec. Cel: ujednolicony system, w którym IMSS, ISSSTE, IMSS-Bienestar, Sedena, Semar, a nawet prywatni dostawcy opieki zdrowotnej działają zgodnie z tymi samymi wytycznymi, zmierzając w kierunku jednolitego systemu opieki zdrowotnej.

Kluczowa różnica między wytycznymi PRONAM a starszymi wytycznymi klinicznymi polega na ich preskryptywnym podejściu. „Wytyczne zawierają elastyczne zalecenia, takie jak: «możesz użyć A lub B»” – wyjaśnia Clark, który ma doświadczenie badawcze, a nie urzędnicze, wnosząc nowe procedury i rygorystyczną metodologię. „Protokół zawiera konkretne wytyczne: jeśli poziom cukru we krwi jest wysoki, zastosuj 1, 2, 3”. Eliminuje to zmienność i zapewnia efektywność. Zauważa, że ​​przestarzałe wytyczne, koncentrujące się na kosztownych, katastrofalnych chorobach, zostały wyeliminowane, a sześć protokołów podstawowej opieki zdrowotnej jest obecnie traktowanych priorytetowo, obejmując 80% obciążenia chorobami w Meksyku.

Protokoły te koncentrują się na sześciu obszarach: cukrzycy i zespole metabolicznym, nadciśnieniu tętniczym układowym, przewlekłej chorobie nerek, otyłości i nadwadze – czterech głównych chorobach przewlekłych – oraz dwóch obszarach profilaktycznych: opiece w ciągu pierwszego tysiąca dni (od ciąży do drugich urodzin dziecka) oraz szczepieniach przez całe życie. Opracowane przez komisje multidyscyplinarne, w skład których wchodzą eksperci ze wszystkich instytucji, dokumenty te nie są obszerne – liczą od 20 do 25 stron – i zawierają dane krajowe, wskazujące kryteria diagnostyczne, leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne, a także wyjaśniające, kiedy uzasadnione jest skierowanie do opieki specjalistycznej. „To, co ustalam na poziomie podstawowym, a kiedy kieruję do wyższych szczebli” – podkreśla Clark, promując tę ​​pionową integrację.

Aby były dostępne, zaprojektowano już „piękne i zrozumiałe” infografiki dla lekarzy i pacjentów. „Można ich używać podczas konsultacji: »Patrz, masz wysoki poziom cukru we krwi, zróbmy to«”. Dodatkowo, infografiki zawierają kody QR – wykorzystując fakt, że 90% populacji korzysta ze smartfonów – które prowadzą do zasobów, takich jak książki dla pacjentów. Infografiki PRONAM zostały uruchomione 3 kwietnia 2025 roku i są dostępne pod adresem pronamsalud.csg.gob.mx.

Teraz wyzwaniem jest wdrożenie.

Patricia Clark planuje przeszkolić lekarzy rodzinnych z 9300 publicznych placówek podstawowej opieki zdrowotnej (4900 z IMSS, 930 z ISSSTE, 3500 z IMSS-Bienestar), a także lekarzy z 18 000 przychodni przyaptecznych. „To nie jest łatwe; wyzwanie jest ogromne” – przyznaje, ale przewiduje, że do końca 2026 roku zasięg programu wyniesie 95%. Zaczną od samodzielnie zarządzanych i ocenianych kursów asynchronicznych, które zostaną pilotażowo przetestowane, a następnie wdrożone w terenie z udziałem lekarzy. Pierwszy prototyp dotyczy cukrzycy i ma być gotowy do października. Będzie on wspierany przez istniejące platformy szkoleniowe, takie jak Carlos Slim Foundation, Best Foundation i inne, takie jak Anafarmex, aby zapewnić dotarcie do szerokiego grona odbiorców. „Nie chcę dodatkowo obciążać lekarzy, a raczej dać im narzędzia do zwiększenia efektywności i aktualizacji wiedzy z wykorzystaniem najlepszych dowodów naukowych” – zauważa.

Kluczowym punktem jest planowane połączenie z Narodowym Kompendium Zaopatrzenia w Leki (CNIS), również zarządzanym przez CSG. „Chcemy mieć pewność, że leki w PRONAM-ach będą miały klucz CNIS do zakupów rządowych i dostępności w aptekach” – wyjaśnia Clark. To zamyka pętlę: standaryzowane protokoły z dostępnymi zapasami, wzmacniające podstawową opiekę zdrowotną i zmniejszające nierówności. Droga do tego celu jest stopniowa, mówi, ale potencjał transformacji jest ogromny.

Krótko mówiąc, wydaje się, że PRONAM to nie tylko protokoły; stanowią one fundament reformy, która reorganizuje system wertykalnie, priorytetowo traktując profilaktykę i równość. Jak mówi dr Clark Peralta, „społeczeństwo musi je sobie przyswoić”. Jeśli będziemy optymistycznie nastawieni i zostaną one dobrze wdrożone, Meksyk może liczyć na mniej amputacji, mniej osób niewidomych z powodu cukrzycy i stabilny rozwój systemu. Możemy tylko mieć nadzieję na ich sukces.

Dobre samopoczucie w miejscu pracy obejmuje dziś zdrowie psychiczne i emocjonalne.

Meksykańska firma ubezpieczeniowa Sofía zleciła przeprowadzenie badania dotyczącego dobrostanu pracowników i ubezpieczeń zdrowotnych w Meksyku, z perspektywy liderów talentów i ich znaczenia dla przyszłości dostępu do opieki zdrowotnej. Badacze uznali, że stres, wypalenie zawodowe i lęk bezpośrednio wpływają na produktywność i retencję talentów. Dlatego też zapewnienie benefitów, takich jak ubezpieczenie zdrowotne, nie jest już dodatkiem, lecz czynnikiem decydującym o przyciągnięciu i utrzymaniu najlepszych specjalistów. Osiemdziesiąt procent pracowników uważa ubezpieczenie zdrowotne za najcenniejszy benefit, przewyższający inne, takie jak bony żywnościowe czy premie świąteczne.

Zespół Turnera: choroba genetyczna, która dotyka tysiące kobiet

W ramach Światowego Dnia Zespołu Turnera, obchodzonego 28 sierpnia, specjaliści apelują o większe zrozumienie i wsparcie dla kobiet dotkniętych tą chorobą, która według Ministerstwa Zdrowia dotyka co drugiego na 2500 noworodków w Meksyku, a szacuje się, że w kraju żyje z nią 28 000 kobiet. Niski wzrost lub powolny wzrost u dziewczynek to jeden z objawów ostrzegawczych, ale nie tylko, ponieważ wiąże się również z problemami z nerkami i sercem. Pomimo powszechnego występowania, 90% przypadków nie jest diagnozowanych na czas. Nie ma lekarstwa, ale istnieją opcje poprawiające jakość życia, takie jak terapia hormonem wzrostu i wielodyscyplinarna opieka z kompleksowym i spersonalizowanym leczeniem.