Niemcy są wiodącym na świecie ośrodkiem badań w dziedzinie technologii rolniczych.

Globalna liczba patentów w dziedzinie maszyn rolniczych i leśnych wzrosła ponad trzykrotnie od początku nowego tysiąclecia. To tempo innowacji napędzają w szczególności aplikacje cyfrowe.

Globalna liczba patentów w dziedzinie maszyn rolniczych i leśnych wzrosła ponad trzykrotnie od początku nowego tysiąclecia. To tempo innowacji napędzają w szczególności aplikacje cyfrowe.

Szczególnie cieszy fakt, że Niemcy, jako miejsce prowadzenia badań naukowych, zajmują czołową pozycję na świecie – również dzięki lokalnym placówkom amerykańskiego lidera w tej dziedzinie.

Targi AGRITECHNICA otwierają swoje podwoje w Hanowerze 9 listopada. Oczekuje się, że na tej największej na świecie wystawie technologii rolniczych pojawi się około 450 000 zwiedzających, którzy będą mogli zapoznać się z najnowszymi innowacjami ze światowego przemysłu. Ponieważ patenty stanowią jeden z najważniejszych wskaźników innowacyjności, niniejszy raport analizuje zgłoszenia patentowe producentów maszyn rolniczych i leśnych z całego świata. Analiza została przeprowadzona z wykorzystaniem bazy danych patentów IW. Aby zapewnić rzetelne i sprawiedliwe porównanie między krajami, rozpatrywane są zgłoszenia międzynarodowe, w szczególności te, które ubiegają się lub ubiegały się o ochronę w wielu krajach, w tym w Niemczech. Zapobiega to tzw. „uprzedzeniu” kraju podczas analizy. Co więcej, gwarantuje to spójny standard jakości, ponieważ wszyscy rozpatrywani wnioskodawcy muszą pokonać te same wysokie przeszkody. Ponieważ zgłoszenia patentowe podlegają okresowi publikacji, w momencie analizy rokiem złożenia jest rok 2022. Ocena uwzględnia dane od około 370 producentów maszyn rolniczych i leśnych z 290 struktur korporacyjnych na całym świecie, którzy działają w obszarze patentów od 2000 roku.

Rysunek przedstawia liczbę międzynarodowych zgłoszeń patentowych od producentów maszyn rolniczych i leśnych, w podziale na rok złożenia i miejsce powstania innowacji. Miejsce to jest ustalane na podstawie lokalizacji wynalazcy/wynalazców zaangażowanych w zgłoszenie patentowe, ponieważ najlepiej odzwierciedla miejsce powstania innowacji. Zazwyczaj jest to miejsce zamieszkania, znajdujące się w odległości umożliwiającej dojazd do firmy, w której pracują.

Podczas gdy producenci maszyn rolniczych i leśnych na całym świecie zgłosili około 460 patentów międzynarodowych w 2000 roku, liczba ta od tego czasu niemal nieprzerwanie rośnie, osiągając około 1550 w 2022 roku. Ten nowy rekord oznacza, że ​​branża odnotowała ponad trzykrotny wzrost sukcesów innowacyjnych w tym tysiącleciu. Szczególnie zachęcająca jest innowacyjna siła Niemiec jako ośrodka badawczego, które zajmują wiodącą pozycję na arenie międzynarodowej.

Stany Zjednoczone zajmują drugie miejsce pod względem średniej w okresie analizy 2000–2022, choć w 2022 roku zostały nieznacznie wyprzedzone przez Japonię. Podczas gdy Japonia i Włochy wykazują szczególnie silną dynamikę, Stany Zjednoczone jako miejsce badań pozostają w stagnacji, a nawet ostatnio odnotowały niewielki spadek siły patentowej w ujęciu bezwzględnym. Niemcy z kolei poczyniły znaczne postępy i umocniły swoją pozycję lidera po krótkotrwałej utracie na rzecz USA w 2016 roku. Średnio w okresie analizy 2000–2022 Niemcy odpowiadają za 35% wszystkich transnarodowych zgłoszeń patentowych w globalnym przemyśle; w 2022 roku wskaźnik ten osiągnął nawet 38% – pomimo niewielkiego spadku związanego z pandemią.

Niniejszy raport celowo analizuje pochodzenie patentów, a w szczególności kwestię tego, w którym regionie świata opracowano daną innowację, a co za tym idzie, jak należy oceniać siłę globalnych ośrodków badawczych w sektorze maszyn rolniczych i leśnych. Alternatywnym pytaniem z perspektywy polityki przemysłowej byłoby pytanie, który kraj posiada prawa kontrolne do odpowiednich patentów. Znaczący przykład z sektora pokazuje, że ta ostatnia perspektywa może dostarczyć cennych dodatkowych spostrzeżeń: z łączną liczbą 4790 międzynarodowych zgłoszeń patentowych w tym samym okresie, amerykańska firma Deere & Co. zajmuje czołowe miejsce jako producent maszyn rolniczych o największym nakładzie badawczym na świecie. Jednak około połowa tych patentów pochodzi z jednego z jej niemieckich zakładów, głównie w Mannheim. Rodzi to istotne kwestie dla interpretacji polityki przemysłowej. Chociaż Niemcy są rzeczywiście wiodącym na świecie ośrodkiem badawczym w dziedzinie maszyn rolniczych i leśnych, ważne jest również zbadanie, w których krajach znajdują się prawa kontrolne do odpowiednich patentów. Chociaż niemieccy producenci również korzystają z innowacji pochodzących z ich zagranicznych lokalizacji, prawdopodobne jest, że Stany Zjednoczone odniosłyby w takim scenariuszu znaczące korzyści – po prostu dlatego, że liczne patenty Deere'a opracowane w Niemczech musiałyby zostać przypisane Stanom Zjednoczonym z perspektywy kontroli – podobnie jak liczne patenty AGCO Corporation, która jest bardzo aktywna w Niemczech. Biorąc pod uwagę obecne napięcia handlowe, ta perspektywa kontroli nieuchronnie zyskuje na znaczeniu. W związku z tym, oceniając ogólną sytuację, należy dokonać rozróżnienia między producentami maszyn rolniczych w Niemczech a niemieckimi producentami maszyn rolniczych.

Analiza oparta na klasach technologicznych Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej (WIPO, 2025), cytowanych we wnioskach patentowych, ujawnia podstawową strukturę technologiczną innowacji. Zgodnie z oczekiwaniami, rdzeń wszystkich wniosków patentowych globalnych producentów maszyn rolniczych stanowi technologia z obszaru A01, który obejmuje na przykład uprawę gleby, a także sadzenie, siew, nawożenie, zbiór, koszenie i młócenie. W przypadku niektórych z tych kluczowych technologii udział Niemiec w globalnym rynku patentowym wynosi 50% lub więcej (patrz Koppel, 2025), co wskazuje na dominującą pozycję Niemiec.

Gdyby jednak analizować dorobek patentowy branży maszyn rolniczych wyłącznie na podstawie technologii z obszaru A01 – a nie, jak w niniejszym raporcie, uwzględniając jednocześnie odpowiednie firmy i cały wachlarz ich technologii – potencjał innowacyjny branży zostałby znacząco niedoszacowany. Oprócz wspomnianej klasycznej technologii, zazwyczaj obsługiwanej mechanicznie, powszechne stały się procesy i produkty wywodzące się z działów G i H IPC, skoncentrowanych na cyfryzacji i elektrotechnice. Udział tych dwóch działów IPC we wszystkich zgłoszeniach patentowych dotyczących maszyn rolniczych i leśnych wzrósł z 4,3% na początku tysiąclecia do 16,1% obecnie. Innymi słowy, co szóste zgłoszenie patentowe producentów maszyn rolniczych dotyczy obecnie wyłącznie cyfryzacji i elektrotechniki. W jeszcze większym stopniu cyfryzacja i elektrotechnika są reprezentowane, przynajmniej częściowo, obok innych technologii.

Przykłady zastosowań innowacji cyfrowych w maszynach rolniczych obejmują autonomicznie działające ciągniki, kombajny zbożowe i kombajny do zbioru chmielu, zdigitalizowane sieczkarnie polowe i terminale oparte na dronach, które wykrywają różnice w wierzchniej warstwie gleby i obliczają optymalną dawkę nasion lub nawozu. Nowoczesne maszyny rolnicze to obecnie często najnowocześniejsze produkty technologiczne z zaawansowaną robotyką i wysokim stopniem autonomii – co trafnie odzwierciedla hasło „Touch Smart Efficiency” tegorocznych targów AGRITECHNICA.

Pomimo bardzo dobrych wyników Niemiec jako lokalizacji badań w porównaniach międzynarodowych, sektor ten stoi przed szeregiem wyzwań wynikających z obecnych globalnych zmian politycznych. Tradycyjnie Niemcy zawsze były atrakcyjne dla licznych zagranicznych producentów maszyn rolniczych, takich jak Deere, AGCO i Husqvarna. Oprócz doskonałych badań i potencjału patentowego niemieckich producentów maszyn rolniczych, to właśnie te firmy w szczególności przyczyniają się do wiodącej pozycji Niemiec jako lokalizacji badań i produkcji w porównaniach międzynarodowych. Największe zagrożenie nie wynika zatem z braku innowacyjności, lecz z nacjonalistycznej polityki taryfowej, handlowej i przemysłowej. Z powodu taryfowych i pozataryfowych barier handlowych wprowadzonych już przez USA, wielu niemieckich producentów maszyn rolniczych poniosło już drastyczne straty w przychodach. W połączeniu z poniższymi niezbędnymi środkami zaradczymi, sektor ten poniesie ogromne straty na całym świecie – w tym, a zwłaszcza w Niemczech jako lokalizacji. Pozostaje pytanie, czy niemieccy i zagraniczni producenci maszyn rolniczych, działający w Niemczech i ubiegający się o patenty, będą w stanie utrzymać obecny poziom innowacyjności.