Reconstructie. Hoe Gabriël van zijn vader wegliep en stierf.

Geroldo wandelt in het uitgestrekte José Afonso Municipal Park in Baixa da Banheira, terwijl hij van een afstandje, zonder zijn blik te verliezen, het fanatieke fietsen van zijn zesjarige zoon gadeslaat. In een moment van rebellie van het kind schreeuwt zijn vader: "Ik wil je niet achter de bomen, blijf waar ik je kan zien." De oproep is niet overdreven en lijkt te herinneren aan enige bezorgdheid, ingegeven door wat er een paar dagen eerder op dezelfde plek gebeurde.

Zaterdag verliet Gilberto Café A Carochinha, waar hij een vaste klant was, na een kop koffie na 16.00 uur. "Ik dronk vroeger wel alcohol, maar niet als ik bij mijn zoon was", zegt César, terwijl hij de klanten aan de toonbank bedient, ter nagedachtenis aan zijn vriend die nu "een moeilijke tijd" doormaakt.

Vader en zoon gingen richting het park in Baixa da Banheira, waar ze teruggingen naar een café naast de zwembaden met vrij uitzicht over het gebied, dat nog steeds gesloten is in afwachting van de start van het zwemseizoen. "Ze waren nog geen 10 minuten binnen", legt een van de medewerkers van 'Cristinas' uit, die boos is over de zaak en daarmee de theorie van de lokale bevolking tegenspreekt dat het kind het terrein was binnengekomen via het terras van de bar die bij het zwembadcomplex hoort.

Terwijl Gabriel van zijn ijsje genoot, gingen ze terug naar het park om te genieten van het warme weer die zaterdag in Moita. Op dinsdagmiddag werden de tuinen aan de rivier bezocht door mensen van alle leeftijden die de 25 hectare aan groene zones gebruikten om te voetballen, wandelen en rennen. "Als het vandaag druk is, stel je dan eens voor hoe het er zaterdag aan toegaat. In het weekend, vooral als het warm is, is het moeilijk te vergeten," legt Luís uit, terwijl hij wordt meegesleurd door twee rusteloze honden die hij stevig vasthoudt. Hij heeft altijd in Baixa da Banheira gewoond en bezoekt het park bijna elke dag, dus hij begrijpt niet hoe niemand heeft gezien wat er met Gabriel is gebeurd nadat hij met zijn vader het café verliet.

"Ik kwam twee vrienden tegen. Terwijl ik met ze praatte, rende hij [Gabriel] naar de poort en verstopte zich. Ik ging achter hem aan en greep hem vast. Hij begon te rennen, en dat ging razendsnel. Ik heb hem niet [over de muur] zien springen, maar ik kan me voorstellen dat [wijst naar een kleine onbeschermde ruimte in het hek] de enige plek is waar hij zou kunnen springen, want er zijn drie banen van zijn formaat. Ik kwam alleen terug, nadat ik hem had gezocht, liep ik door het hele park", vertelde Gilberto zondag aan journalisten .

Eerst alleen, daarna vergezeld door de menigte die zich had verzameld om Gabriel te zoeken, eindigde de zoektocht, waaraan ook de PSP meedeed, met het slechtste nieuws, onthuld door Correio da Manhã : vijf uur nadat hij aan zijn vader was ontsnapt, werd het kind levenloos uit een van de zwembaden van het complex gehaald.

Het vierjarige kind werd onlangs onderworpen aan een promotie- en beschermingsproces bij de Moita Child and Youth Protection Commission (CPCJ). Het proces werd in 2020 geanalyseerd en in hetzelfde jaar doorgestuurd naar de rechtbank voor familiezaken en minderjarigen in Barreiro, meldde de SIC en bevestigde Observador.

[De politie wordt naar een huis geroepen na een geluidsklacht. Als ze aankomen, vinden de agenten een wild verjaardagsfeestje. Maar de jarige, José Valbom, is verdwenen. “ O Zé faz 25 ” is de eerste fictiepodcast van Observador, gecoproduceerd door Coyote Vadio en met de stemmen van Tiago Teotónio Pereira, Sara Matos, Madalena Almeida, Cristovão Campos, Vicente Wallenstein, Beatriz Godinho, José Raposo en Carla Maciel. Je kunt de 3e aflevering beluisteren op de website van Observador , op Apple Podcasts , op Spotify en op Youtube Music . En de eerste aflevering hier en de tweede hier .]

De theorieën stapelen zich op en er komen geen antwoorden op de uitkomst: hoe is een vierjarig kind erin geslaagd om over de een meter hoge muur te klimmen en de zwembaden te bereiken? Waarom was er een onbeschermd gedeelte op de muur? Hoe heeft niemand iets gezien op een dag dat het park erg druk was? Wat wel zeker is, is dat het park, dat onder de verantwoordelijkheid van Securitas valt, op verschillende plekken bewakingscamera's heeft hangen. De PJ, die ter plaatse was op de avond dat Gabriel dood werd gevonden, hoopte dat de beelden van deze camera's definitief antwoord zouden geven op een aantal van deze vragen.

Er werd toegang tot de opnames aangevraagd en die seconden werden door de inspecteurs geanalyseerd. En inderdaad is te zien hoe Gabriel zich, reeds binnen het complex, richting de zwembaden bewoog. Observador weet echter dat geen van de camera's duidelijk laat zien waar het kind dat gebied betrad – of hij dat nu alleen deed of met hulp; of hij over de muur klom of via het cafégedeelte binnenkwam waar hij minuten daarvoor met zijn vader was geweest. Voorlopig "staat de verzamelde informatie ons niet toe om de tussenkomst van derden toe te schrijven", vertelde een bron die bekend is met het proces aan Observador. Maar alle scenario's worden nog steeds onderzocht.

1 – Café A Carochinha, om 16.00 uur

Voordat ze naar het park gingen, stopten vader en zoon om 16.00 uur bij Café A Carochinha, waar ze regelmatig te vinden waren, tenminste in het weekend, wanneer Gabriel bij zijn vader was. Doordeweeks woonde hij bij zijn grootouders in Vila Chã, nooit bij zijn moeder, zegt César achter de toonbank.

"Gilberto is een Jehova's Getuige en daarom ging hij die dag naar het park om met mensen te praten. Ik vroeg hem zelfs of hij zijn zoon mee zou nemen, want het was erg warm. Hij zei dat ze daarna in de schaduw zouden gaan zitten," voegde hij eraan toe.

Hun uitstapjes naar het café werden vaak onderbroken doordat Gabriel wegliep. "Ik moest vaak achter de jongen aan rennen. Hij rende achter de bussen aan, hij was gefascineerd door bussen," herinnert ze zich met weemoed. Die dag, voordat ze vertrokken, legde César aan zijn dochter uit waarom Gilberto Gabriel vasthield: "Mijn zoon loopt weg."

2 – Café Cristinas, om 16.30 uur

Het was iets na 16.00 uur toen het tweetal de Samora Machelstraat afliep richting het groene park, meer specifiek Cristinas, een café-restaurant dat aan de zuidkant grenst aan de halfronde ruimte van de zwembaden, het paradepaardje van het complex, vooral in de zomer, wanneer veel mensen die plek opzoeken en lange rijen vormen, zo meldden ze aan Observador.

Bij aankomst in het café waren de enige aanwezige vrouwelijke medewerkers al bezig de vloer te dweilen. "Hij moet de laatste klant zijn geweest", zeggen de twee vrouwen die Gilberto afgelopen weekend hebben bediend en liever anoniem blijven. Het bezoek aan Cristinas was eenvoudig, zo melden ze: ze gingen naar binnen, maakten hun keuze en vertrokken "terwijl het kind nog van zijn ijsje zat te smullen". Gabriel, benadrukken ze, is nooit van het café naar het terras gegaan. "Ze waren nog geen tien minuten binnen", zeggen twee van de laatste mensen die het kind levend hebben gezien.

3 – José Afonso gemeentepark — Gabriel verdwijnt om 17.00 uur

Getrouw aan het verhaal van de medewerkers van het café, dat grotendeels overeenkomt met wat de vader de dag na de tragedie aan het televisiepubliek ter plaatse vertelde, gingen de twee vóór 17.00 uur naar het park, maar ze waren al "langzaam op weg naar huis", legde de vader uit.

César, die later met Gilberto sprak, zei dat zijn vriend "zijn zoon had laten zitten" op een van de vele bankjes in het park voordat hij verdween. De vader vertelde verslaggevers dat het kind, toen hij iets uit de Bijbel aan twee kennissen liet zien, "naar de poort rende en zich verstopte". Toen, vervolgde hij, rende zijn zoon weer weg en Gilberto heeft hem nooit meer gezien, maar hij is er zeker van dat hij hem niet over de rand van het zwembad heeft zien springen. Toch, bekent hij, lijkt een kleine ruimte, iets meer dan 1,30 meter hoog, tussen de muur en een blauw bord, hem de plek te zijn geweest waar zijn zoon is gepasseerd. Observador weet dat die plek, de dag na Gabriels dood, het doelwit was van een eerder geplande ingreep om het bord te vervangen. Een bron bij de gemeente garandeert dat deze reparatie "op geen enkele manier verband hield" met de tragedie van afgelopen zaterdag.

Geconfronteerd met onzekerheid over de verblijfplaats van zijn zoon, begon Gilberto een koortsachtige zoektocht naar het kind. Hij doorzocht het hele park en waarschuwde iedereen die hij tegenkwam. Voordat hij de autoriteiten waarschuwde, was de vader al "minstens twee keer" naar een café tegenover een van de parkeerplaatsen van het park gegaan, aan de Avenida Capitães de Abril. Delícias do Bairro was ook "een vaste klant in het weekend", zegt een andere buurtbewoner, die anoniem wil blijven, en herinnert zich de menigte die zich in het park begon te verzamelen toen de aanwezigen zich realiseerden dat er een kind in de buurt vermist was.

4 – PSP van Baixa da Banheira ontvangt om 19:20 uur een waarschuwing voor een verdwijning

Meer dan twee uur na Gabriels verdwijning, om 19.20 uur, kwam er een melding binnen bij het politiebureau van de PSP in Baixa da Banheira, zo'n 600 meter van het park. Agenten werden "met diverse middelen" ingezet om "de locatie en de omgeving" te doorzoeken, vertelde een officiële politiebron aan Observador.

Rodrigo, die vlakbij het park woont, zag "heel veel mensen en heel veel verwarring" in het park, waarbij verschillende mensen het kind probeerden te vinden. Een jongeman die over de muur in het zwembad was gesprongen, sprak de volgende dag met CMTV en legde uit dat hij met een vriend op zijn scooter reed toen ze de oproepen hoorden. "We besloten te helpen. We gingen langs de rivier, omdat een paar dames zeiden dat ze met het kind in het park waren geweest en dat ze wilde zwemmen, maar we zagen niets", zei hij. De zoektocht in het park ging door, terwijl steeds meer mensen zich verzamelden om Gilberto te helpen, maar tevergeefs. Niemand kon Gabriel vinden, totdat ze voorstelden om in het zwembadcomplex te gaan kijken.

5 – Mensen betreden het zwembadcomplex. Gabriels lichaam wordt om 22.00 uur gevonden.

Als de hoge muur aan de gebogen wanden van de halve cirkel die het zwembadcomplex vormt, bovenaan wordt begeleid door prikkeldraad, vertoont de muur aan de voorkant, het rechte deel van deze halve cirkel, enkele onderbrekingen, zowel bij de poort als op de plekken waar de metalen platen als bescherming dienen – behalve in een kleine ruimte, waar een gevallen metalen plaat wachtte op vervanging nadat een storm dat deel van de constructie had beschadigd. De door Observador geïnterviewde buurtbewoners geloven dat dit de plek was waar Gabriel langskwam. Wat wel zeker is, is dat het in deze ruimte was dat twee jongemannen over de muur sprongen om het zwembad te betreden.

Een vrouw zei: 'Kijk daar op de muur.' Ik keek, maar ik zag niets. Ik sprong door die ingang naar binnen [wijzend naar de eerder genoemde locatie]. Ik ging naar binnen en zag meteen de kleren van de baby. Ik ging met een vader mee om naar het zwembad te kijken, want het water was groen en je kon niets zien. Een man die daar was, ging het zwembad in en haalde de baby op.

Volgens deze jongeman bevond Gabriel zich op de bodem van een van de drie zwembaden in het complex, het enige met glijbanen. Onmiddellijk werden de PSP, die de zoekactie buiten het complex voortzette – waar Gilberto nog steeds was – en de brandweer via 112 gebeld voor een "verdrinkingsdood" met een "hartstilstand". "De PSP arriveerde ter plaatse, het kind was al uit het zwembad (door omstanders eruit gehaald) en vertoonde geen vitale functies. Het PSP-personeel voerde reanimatiemanoeuvres uit totdat de brandweer en het INEM arriveerden", meldt een officiële politiebron.

De vrijwillige brandweerlieden van Moita arriveerden prompt ter plaatse en begonnen met de manoeuvres. "We wisten niet hoe lang het slachtoffer in het water had gelegen, maar het medische voertuig van het Barreiro Ziekenhuis arriveerde", legde de commandant van de vrijwillige brandweerlieden van Moita, Pedro Ferreira, uit aan Observador.

"Ik hoorde en zag veel sirenes. Er stonden veel mensen bij de poort", herinnert Rodrigo zich, in een beschrijving waar Luís het mee eens is. Gabriels dood werd ter plaatse vastgesteld en de zaak werd gemeld bij het Openbaar Ministerie en de gerechtelijke politie, die het overlijden onderzoeken en zaterdag zelf verschillende mensen in Café Cristinas hebben verhoord.

De meeste berichten van lokale bewoners die de plek kennen, dringen zich op tot één vraag: hoe kan het dat op zo'n drukke dag in het park – het was immers weekend en het was warm – niemand een kind over de muur zag klimmen en in de zwembaden terechtkwam? De vraag is om twee redenen pertinenter: ten eerste kijkt een groot deel van het drukste en meest bezochte deel van dit park uit op de voorkant van het complex; ten tweede heeft de achterkant van deze infrastructuur een hoge muur met prikkeldraad.

De kans dat Gabriel via de achterkant omhoog is geklommen, is dus vrijwel nul.

Kijkend naar de gevel van het complex, kan men dus een duidelijke leemte in de beveiliging van het gebouw ontdekken. In de eerder genoemde ruimte maakt de muur plaats voor een blauw hek, waaraan op zijn beurt een laken is bevestigd dat mensen ervan weerhoudt om in de zwembaden te gluren (of te klimmen). Echter, enige tijd geleden viel een van de laken naar beneden, waardoor het hek zichtbaar werd waardoor de jongeren die Gabriel gingen zoeken, naar binnen gingen en waardoor Gilberto vermoedt dat zijn zoon is gegaan.

Op vragen van Observador gaf de gemeenteraad van Moita geen uitleg over hoe lang dit kleine plaatje er al lag, maar onthulde wel dat het zwembadcomplex José Afonso op 2 juni, twee dagen na het overlijden, "het doelwit was van een eerder door de gemeente geplande ingreep om een ​​van de plaatjes te versterken die de balustrade afschermt en de privacy van zwembadgebruikers beschermt tegen ongewenste blikken van voorbijgangers". Een bron binnen de gemeente garandeert echter dat deze "ingreep" niets met de tragedie te maken heeft, hoewel er niet werd aangegeven hoe lang deze reparatie al gepland stond, noch of de datum van de ingreep na Gabriels overlijden was gewijzigd.

Medewerkers van het café waar vader en zoon vóór de verdwijning waren, zeggen dat ze verschillende mensen over de muur hebben zien springen. Luís, die al sinds zijn geboorte in de buurt woont, zegt daarentegen dat hij al jaren niemand heeft gezien die zonder betaling de zwembaden in probeerde te komen. "Het is moeilijk om daar langs te komen, vooral als kind", bekent hij.

Ook al lukte het hen om te klimmen, dan nog vertelden andere plaatselijke bewoners dat dit langzaam zou gaan en dat iemand hen zou opmerken. Dat gebeurde echter niet.

Een andere hypothese die door de lokale bevolking wordt geopperd, wijst op Café Cristinas, dat slechts één glazen raam heeft dat het terras van de zwembaden scheidt. Dit glazen raam, dat vrij hoog is en geen steun heeft om overheen te klimmen, heeft twee deuren. Deze theorie wordt krachtig ontkend door de medewerkers van het café, die verschillende argumenten aanvoeren: ten eerste zijn de deuren altijd gesloten en worden ze alleen geopend wanneer de zwembaden in de zomer opengaan, en het café heeft niet eens de sleutels; ten tweede waren Gabriel en Gilberto maar een paar minuten in het café en vertrokken snel; ten derde is het raam "te hoog" voor een kind om overheen te klimmen; ten vierde en ten slotte is Gabriel "nog nooit op het terras geweest".

Ze verwijzen in ieder geval naar de bewakingscamera's van het café om elke vorm van verantwoordelijkheid of onzorgvuldigheid af te wijzen en benadrukken dat de ontsnapping niet daar heeft plaatsgevonden.

Het complex van gemeentelijke zwembaden in het Parque da Zona Ribeirinha in Baixa da Banheira heeft drie zwembaden – twee grote (waarvan één met meerdere glijbanen) en één kleintje – en volgens de lokale bevolking zijn ze over het algemeen erg populair, aangezien ze de maximale capaciteit van 375 gebruikers, vastgesteld door de Moita-raad, respecteren.

Hoewel het complex sinds het einde van het badseizoen van 2024 "gesloten is voor het publiek", blijven de baden gevuld met water, dat al groen is geworden, volgens een standaardprocedure om te voorkomen dat het temperatuurverschil de structuren beschadigt met scheuren en barsten, zodra ze leeg zijn.

Vorig jaar gingen de zwembaden op 8 juni open, een datum waarvan de lokale bevolking niet verwacht dat die zich zal herhalen, gezien het lopende onderzoek op de locatie. De lokale overheid vertelde Observador dat ze niet weet wanneer de opening zal plaatsvinden en dat dit afhangt van de beslissing van de instantie die de aanbesteding voor de concessie van de ruimte, die momenteel in aanbouw is, heeft gewonnen. Er zijn echter geen zichtbare tekenen van werkzaamheden op de locatie, wat wordt bevestigd door mensen die dagelijks langs het complex lopen en wat verklaart waarom het tijdens het zwemseizoen gesloten is. De gemeenteraad maakte desgevraagd niet bekend wie de aanbesteding heeft gewonnen.

"De gemeente heeft de door de autoriteiten gevraagde ondersteuning verleend bij het onderzoek naar de omstandigheden van de tragische gebeurtenis, namelijk toegang tot beelden van de videobewakingscamera's op de locatie", aldus de gemeente aan Observador.

Deze videobewaking omvat niet de camera die zich al in het complex bevindt. Die valt onder de verantwoordelijkheid van Securitas, het bedrijf dat de bewaking van de locatie verzorgt en “in nauwe samenwerking met de bevoegde autoriteiten, als aanbieder van particuliere beveiligingsdiensten, voor deze faciliteit, die eigendom is van de gemeenteraad van Moita”.

De gerechtelijke politie bevestigde tegenover Observador dat het onderzoek nog steeds loopt en dat, hoewel er geen bewijs is van een misdrijf, geen enkele hypothese is uitgesloten in de zaak van Gabriels dood, die verdronk in het zwembad van het park aan de rivier in Baixa da Banheira. De begrafenis vond donderdag plaats.