Het boek ontdoet de exorcismen van hun mystiek en wil een praktische gids zijn

Exorcisme en demonische bezetenheid is het nieuwe boek van theoloog Nuno André. Hij wil de figuur van de duivel demystificeren, een handleiding schrijven voor priesters die exorcisten zijn en het debat over dit onderwerp onder christenen verbreden.

"Ik vond dat er een grote kloof gaapt tussen wat theologische kennis inhoudt en de manier waarop de theologieopleiding zelf werkt en de dynamiek van de katholieke kerk, wanneer zij haar priesters opleidt", verklaarde de theoloog in een interview met Lusa. Hij merkte daarbij op dat er nog steeds een "kwestie van vooroordelen" bestaat, waardoor degenen die over deze onderwerpen spreken, zich in een "conservatieve, retrograde of middeleeuwse" hoek bevinden.

Een openbare discussie over dit onderwerp door een priester “kan de vooruitgang in de hiërarchie belemmeren”, omdat hij dan wordt beschouwd als “conservatief en achterhaald” of als iemand “die niet overeenkomt met de geest van de huidige Kerk van Franciscus”.

Aan de andere kant zijn er groepen bisschoppen en priesters, “meer buiten Portugal”, die de praktijk van het exorcisme gebruiken als een manier om “een soort zuiverheid van het christendom toe te eigenen, omdat ze nog steeds deze concepten aanhangen en nog steeds bidden om de duivel af te weren en nog steeds respect hebben voor het duivelse bestaan”, aldus de adviseur van het Dicasterie van Communicatie van het Vaticaan.

"Tot op zekere hoogte is de duivel een last voor de Kerk" en "exorcismen zijn geen onderwerp van debat. De Katholieke Universiteit heeft bijvoorbeeld geen enkele leerstoel demonologie", legde hij uit.

Volgens Nuno André, die in Rome de door het Vaticaan erkende cursus over exorcismen en bevrijding heeft afgerond, handelt de duivel in de samenleving op een “gewone manier”, door middel van verleidingen en zonde, maar ook met een “buitengewone dimensie, namelijk bezetenheid en onverklaarbare verschijnselen”.

Het boek, genaamd ‘Schat der Exorcisten’, presenteert zichzelf als een ‘praktisch handboek voor de verdediging tegen de duistere kunsten, dat de geheimen van oude codices over occulte krachten onthult’, van de katholieke uitgever Paulinas.

Hij gaf toe dat in de afgelopen eeuwen exorcisme en bezetenheid steeds minder op de prioriteitenlijst van de kerk stonden, evenals wetenschappelijke ontdekkingen die aangaven dat de overgrote meerderheid van de problemen van psychische of psychiatrische aard was en door de wetenschap kon worden opgelost.

Maar "niet alles is de duivel, niet alles is ziekte. Er zijn verschijnselen die we nog steeds niet kunnen verklaren en die verontrustend zijn en waar we aandacht aan moeten besteden en vooral een religieuze reactie op moeten hebben."

In veel gevallen werkten de exorcismen als placebo's, dankzij de "theatraliteit en suggestie" van de hoofdpersonen, legde Nuno André uit, die eveneens een opleiding in illusionisme heeft gevolgd en "vele toneeltrucs" ontdekte die mensen deden geloven.

Maar de Kerk blijft geloven dat er spirituele krachten zijn die mensen beïnvloeden, die de omgeving van mensen beïnvloeden, en de Kerk geeft een antwoord dat ze exorcisme noemt, een ritueel dat een eigen liturgie heeft en dat alleen een bevoegde priester mag vieren, samen met ‘bevrijdingsgebeden’ die door iedereen kunnen worden uitgevoerd.

“Het Vaticaan heeft zeer duidelijke instructies over hoe haar bisschoppen en priesters moeten handelen wanneer ze worden geconfronteerd met een vraag van mogelijke bezetenheid en dit boek zal precies op dit punt ingaan”, in een poging uit te leggen hoe dat zou moeten gebeuren.

De auteur maakte hiervoor gebruik van literatuur uit de 15e, 16e en 17e eeuw, waarbij de nadruk onder andere lag op de Malleus Maleficarum (De Heksenhamer).

Priesters moesten dus weten hoe ze met de kwestie van de duivel en van uitdrijvingen moesten omgaan. Op een heel systematische manier werd er een heel verhaal rond de duivel gecreëerd, waarin werd uitgelegd hoe je moest uitdrijven, wat de meest effectieve gebeden waren, wat de procedures waren en wat de voorzorgsmaatregelen waren, zo legde hij uit.

Het boek laat ook zien “hoe de duivel of de figuur van de duivel werd gecreëerd en vastgelegd door een christelijk verhaal”, zei hij, eraan herinnerend dat het beeld van Satan overeenkomt met beelden van andere goden en “de invloed van een culturele context” ten tijde van de constructie van de ideologie van het christendom.

“De duivel dient vaak als excuus voor veel dingen: Adam zal zeggen: ‘Ik was het niet, het was Eva die het me gaf.’ Eva zal zeggen: ‘Ik was het niet, het was de slang.’ En de ellendige slang is degene die de schuld op zich neemt, een slang die de voorafbeelding is van de duivel,” zegt hij ironisch, eraan herinnerend dat de figuur van Satan niet bestaat in het jodendom, de islam of het boeddhisme.

Bovendien reflecteert de auteur op machismo in de Kerk, vanwege de manier waarop het de status van heks beperkte tot vrouwen, die werden gezien als “een grote bondgenoot van de duivel”.

Volgens de christelijke leer zou de mens alleen maar een tovenaar kunnen zijn, die ‘meer lijkt op een genezer die de krachten van de natuur en de krachten van het occulte gebruikt om zijn plannen voor te bereiden’.

“De Kerk was daarom niet eerlijk tegenover vrouwen”, geeft de auteur toe, die ook ingaat op het gebruik van drugs om spirituele ervaringen te simuleren, iets wat vandaag de dag nog steeds bij veel charlatans gebeurt.

“Vrouwen zijn al die eeuwen verguisd” en “we moeten een einde maken aan dit discours”, omdat dit conservatieve discours hun bestaan ​​in de samenleving beïnvloedt.

Wat betreft verzoeken aan heksen, zegt Nuno André dat de thema's door de eeuwen heen niet zijn veranderd: "liefde, gezondheid, professioneel succes en geld zijn de maatstaven die vandaag de dag nog steeds bestaan".