Europese havens onder druk: congestie en tarieven bedreigen toeleveringsketens

De wereldwijde toeleveringsketens , die van vitaal belang zijn voor de handelsstromen en de economische gezondheid van Europa , blijven tekenen van aanzienlijke stress vertonen. Uit een recent rapport van maritiem adviesbureau Drewry blijkt dat de congestie in belangrijke Noord-Europese havens toeneemt, waaronder Bremerhaven (Duitsland), Antwerpen (België) en Hamburg (Duitsland), maar ook Rotterdam (Nederland) en Felixstowe (VK).

Tussen eind maart en medio mei 2025 namen de wachttijden voor schepen bij het aanmeren dramatisch toe: in Bremerhaven met 77%, in Antwerpen met 37% en in Hamburg met 49%. De belangrijkste geïdentificeerde oorzaken zijn:

• Arbeidstekort in de logistieke sector.
• Lage waterstanden op de Rijn zijn van groot belang voor het vervoer van goederen per schip van en naar het binnenland van het continent.
• Een verstoring van de vraag naar maritiem transport, veroorzaakt door het Amerikaanse invoerrechtenbeleid ten opzichte van China. De recente aankondiging van president Trump om de invoering van 50%-tarieven voor de Europese Unie uit te stellen tot juli, zodat er onderhandelingen kunnen plaatsvinden, bood tijdelijk uitstel, maar de onzekerheid blijft bestaan.

Deze congestie heeft meerdere negatieve gevolgen:

• Verlenging van de transittijden van goederen.
• Verstoring van de voorraadplanning voor bedrijven.
• Druk op vervoerders om hogere voorraden aan te houden, waardoor de kosten stijgen.
• Hogere vrachttarieven, zoals aangekondigd door grote rederijen zoals MSC Mediterranean Shipping Co. voor routes vanuit Azië vanaf juni.

Rolf Habben Jansen, CEO van Hapag-Lloyd AG, is optimistisch over de recente verbeteringen, maar verwacht dat het nog "zes tot acht weken" zal duren voordat de situatie in de Europese havens onder controle is.

Dit ingewikkelde logistieke landschap maakt deel uit van een bredere economische context van voorzichtigheid. In de prognoses van de Europese Centrale Bank (ECB) van maart 2025 werd al rekening gehouden met het feit dat toegenomen geopolitieke en politieke onzekerheid, met name op het gebied van de internationale handel, de economische groei in de eurozone zou drukken en het verwachte herstel zou vertragen.

Deze situatie dwingt de Europese Unie haar rol in de wereldeconomie opnieuw te definiëren. Er is een beweging gaande in de richting van 'economisch staatsmanschap' met een meer geopolitieke focus, waarbij de traditionele strikte scheiding tussen commerciële belangen en buitenlands beleid wordt losgelaten. Deze verschuiving is een reactie op wat de 'instrumentalisering van onderlinge afhankelijkheid' wordt genoemd, waarbij economische relaties steeds meer worden gebruikt als instrumenten van politieke macht. De EU streeft naar een "open strategische autonomie", maar staat voor de uitdaging om een ​​evenwicht te vinden tussen steun voor belangrijke industrieën en het handhaven van eerlijke concurrentie binnen de interne markt.

"Extra politieke onzekerheid zal een belemmering vormen voor de wereldwijde activiteit, omdat het risico's met zich meebrengt voor beslissingen over uitgaven", aldus Oxford Economics in een onderzoeksrapport dat wordt aangehaald in verband met de Amerikaanse dreiging met importheffingen tegen de EU.

Nu Europa ambitieuze transities doorvoert – een groene transitie via de Europese Green Deal en een digitale transitie met regelgeving op het gebied van AI en cyberbeveiliging – wordt de financiering van deze transformaties steeds lastiger. De afnemende economische groei, handelsonzekerheid en financiële druk op lidstaten maken het moeilijk om het benodigde kapitaal te mobiliseren.

Hoewel er initiatieven zijn om bedrijven te ondersteunen, zoals de financieringslijnen die BBVA biedt aan ondernemers, startups en MKB's in Europa om hun groei te stimuleren, is een veel grotere mobilisatie van publiek en privaat kapitaal nodig. Beslissingen over prioriteiten op het gebied van uitgaven, mogelijke nieuwe vormen van gemeenschappelijke Europese schulden, belastinghervormingen en prikkels voor particuliere investeringen zullen van cruciaal belang zijn. Het risico bestaat dat een gebrek aan voldoende financiering de voortgang van deze transities belemmert, terwijl deze transities juist van essentieel belang zijn voor de concurrentiekracht en duurzaamheid van Europa op de lange termijn.

Het lijkt erop dat het 'nieuwe normaal' bestaat uit voortdurende verstoringen van de toeleveringsketens en aanhoudende druk op het Europese concurrentievermogen. Bedrijven op het continent zullen meer veerkracht en diversificatie moeten ontwikkelen, terwijl de EU gedwongen zou kunnen worden om meer interventionistisch industriebeleid te voeren, wat op zijn beurt interne spanningen zou kunnen veroorzaken met betrekking tot de beginselen van de interne markt.

Volg ons op ons X La Verdad Noticias- profiel en blijf op de hoogte van het belangrijkste nieuws van de dag.