‘Nulwerkloosheidsgebied’: een nuttig maar kostbaar systeem, aldus de Rekenkamer

Het experiment "Zero Long-Term Unemployment Territory" (TZCLD) "heeft zijn nut lokaal bewezen" , maar het systeem is kostbaar en als het permanent moet worden gemaakt, moet het beheer terug naar het gewoonterecht, zo stelt de Rekenkamer in een rapport dat op donderdag 19 juni is gepubliceerd.

Dit experiment, dat in 2016 bij wet werd ingevoerd en is gebaseerd op het idee dat "niemand onwerkbaar is" , maakt het mogelijk dat vrijwillige gebieden "van 5.000 tot 10.000 inwoners" "werkgelegenheidsgerichte bedrijven" (EBE) oprichten. Deze bedrijven werven mensen met een vast contract die permanent werkloos zijn geweest, zo herinneren de Wijzen zich.

De termijn werd in 2020 verlengd en loopt af op 30 juni 2026. Het parlement moet vóór deze datum een ​​besluit nemen over het lot ervan. Intussen heeft het Hof besloten zich te buigen over dit "unieke object" , dat eind 2024 betrekking had op 83 gebieden , met 86 EBE en "3.290 werknemers als gevolg van langdurig banenverlies" .

Aanvankelijk was het idee van de initiatiefnemers van het experiment dat het ingezamelde geld gelijk zou zijn aan de totale kosten van de werkloosheidsuitkering, geschat op € 18.000 per persoon per jaar. Maar, benadrukt het Hof, "deze schatting werd weerlegd" door een officieel rapport uit 2019. De Wijzen wijzen erop dat het experiment "aanzienlijke middelen, zowel menselijk als financieel" vereist.

Zij constateren een "duidelijk" financieel onevenwicht, met uitgaven van 57,1 miljoen euro in 2024 voor de Staat (tegenover 5,8 miljoen in 2017) en 7,5 miljoen voor de departementen.

"De hoogte van de overheidsfinanciering in 2023, vergeleken met het aantal werknemers dat profiteert van het experiment in voltijdsequivalenten (fte), komt neer op een jaarlijkse kost van € 28.000 per fte", aldus het rapport. Dit is meer dan andere integratieregelingen, zoals aangepaste bedrijven (€ 18.000) of integratiebedrijven (€ 12.000).

De Wijzen wijzen ook op "atypisch bestuur" . De leiding van het experiment is toevertrouwd aan een vereniging die het territoriale experimentele fonds tegen langdurige werkloosheid (ETCLD) beheert, waarvan de controle door de overheidsadministraties "minimaal" plaatsvindt.

Het Hof is tevens van oordeel dat "het noodzakelijk is een einde te maken aan het beheer van de publieke middelen die door een vereniging worden beheerd" en wenst "dat deze aanpak deel uitmaakt van het common law-beleid ten gunste van de werkgelegenheid" . Een van de aanbevelingen is tevens de noodzaak om de kosten van langdurige werkloosheid te evalueren "om de hoogte van de overheidsbijdrage vast te stellen" .