IKEA in Shanghai wordt hotspot voor senioren daten

In de IKEA-kantine in Shanghai komen elke dinsdag tientallen ouderen bijeen , gretig om vrienden te maken en te doen wat er verder nog op hun pad komt. Jarenlang weet niemand precies hoeveel – sommigen zeggen zeven; anderen tien; het zijn er waarschijnlijk meer – gepensioneerde mannen en vrouwen, weduwen, gescheiden mensen en singles uit alle lagen van de bevolking, vanaf de vijftig en van alle leeftijden, rond één uur langskomen in de kantine op de tweede verdieping, gaan zitten, spreiden schaamteloos de meegebrachte tassen eten en thermoskannen thee van thuis uit op de tafels, pellen mandarijnen, eten zonnebloempitten, staan steeds weer op om hun gratis koffiekopjes bij te vullen, kijken onverbloemd – een nieuw gezicht, iemand interessants? – en veroorzaken een hoop lawaai met hun levendige gebabbel. Ze zien eruit als tieners op een vrijdagmiddag in het park. Sommigen zijn alleen, wachtend tot er iemand aan komt lopen, zoals die vrouw daar, zo rechtop staand, haar ogen gericht op de tafel. Anderen kennen elkaar al jaren en springen van de ene groep naar de andere. Ze ontmoeten elkaar via WeChat (de Chinese WhatsApp). Soms zijn ze met meer dan honderd mensen en is er nauwelijks een tafeltje vrij. Deze correspondent heeft een paar keer tijd met hen doorgebracht. De eerste keer was in 2024; de tweede keer was in februari van dit jaar, toen ze vanwege renovaties hun vaste Ikea-vestiging moesten verlaten. Ze gaven niet op: ze ontmoetten elkaar in een andere vestiging van de Zweedse multinational in Shanghai.

Het is fascinerend om met hen te praten. Ze antwoorden zonder aarzelen. Meneer Yu Zhixin, misschien wel de meest elegante van de aanwezigen – zwart pak, paarse stropdas, witte schoenen – kletst geanimeerd met mevrouw Ying Ying, 70, terwijl ze pinda's pellen. Hij komt hier al meer dan twee jaar. "Het doel is niet om een vriendin te vinden, maar om vrienden te maken , en als het goed gaat, misschien een stelletje te worden." Hij zoekt iemand om mee te wonen, iemand die er voor hem zal zijn als hij oud is. Zijn zoon woont in het buitenland en hij kan niet voor hem zorgen, vertrouwt hij toe.

"Tegenwoordig hebben ouderen geen zin meer om naar een verpleeghuis te gaan", voegt ze eraan toe. Dit is de tweede keer dat ze de bijeenkomsten bijwoont. Ze beschouwt zichzelf als een "beginneling". Ze zegt dat ze met haar pensioen geen geldgebrek heeft. Op haar leeftijd "zijn de dood en ouderdom bijna de enige zorgen", voegt ze eraan toe. Ze gelooft dat ze, als ze ouder wordt, haar bewegingsvrijheid zal verliezen en dan nog maar twee opties heeft: naar een verpleeghuis gaan (haar kinderen hebben hun eigen leven en kunnen niet voor haar zorgen, zegt ze) of een partner vinden die wel voor haar kan zorgen. "Daarom ben ik gekomen."

De benoemingen bij IKEA weerspiegelen een menselijke geografie in transitie. Het aantal 60-plussers in China bedraagt momenteel bijna 300 miljoen; zij vertegenwoordigen meer dan een vijfde van de bevolking. En 54% van deze senioren – ongeveer 160 miljoen – woont alleen, volgens de China Longitudinal Study of Health and Retirement uit 2023, gerapporteerd door Yicai . Het land kampt met een sterk dalend geboortecijfer en een versnelde vergrijzing, die het economische ontwikkelingsmodel dreigen te ondermijnen en het pensioenstelsel in gevaar brengen, dat tegen 2035 financieel onhoudbaar zou kunnen zijn, waarschuwt de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen. De situatie heeft de overheid gedwongen om de maatregelen in de ouderenzorg te verdiepen. Tegelijkertijd promoot Pekings propaganda de zogenaamde zilveren economie – producten en diensten voor ouderen – een sector die "een enorm potentieel heeft", aldus de People's Daily , de officiële krant van de Communistische Partij.

Deze oudere IKEA-bewoners tarten de logica van de consumptiemaatschappij. Ze geven niet veel uit. Ze komen voor iets anders. Ze hebben hun eigen ruimte gecreëerd. "Ik voel me eenzaam, en mensen hebben behoefte aan praten met anderen; dat maakt ons gelukkig." Li Shi Qi, 77, heeft knokige vingers vol inkt. Hij is een schilder met een zeer eigenaardige techniek: hij slaat met penselen en hamers die in inkt zijn gedoopt. Hij komt meestal naar de bijeenkomsten beladen met bestek en karton, dat hij op een fantastisch chaotische manier op tafel legt. Hij komt er al meer dan 10 jaar regelmatig. "De activiteit wordt door niemand georganiseerd, er is geen leider; we doen het vrijwillig; het is normaal dat mensen een partner willen." Hij vond zijn partner vorig jaar op deze bijeenkomsten. Maar hij is er niet mee gestopt. Hij heeft ook veel vrienden gemaakt en vindt het leuk om tijd met hen door te brengen.