Zonne-energieboom voorbij: waarom zonnedaken niet langer in trek zijn

Onlangs is waarschijnlijk een mijlpaal bereikt: er zullen dan vijf miljoen fotovoltaïsche (PV) systemen in Duitsland in gebruik zijn. Maar veel bedrijven in de sector zijn niet in de stemming om te juichen. "De vraag neemt momenteel maand na maand af", vertelde Peter Knuth aan RedaktionsNetzwerk Deutschland (RND).

Hij is directeur van Enerix, een ervaren zonnepaneelinstallateur en tevens voorzitter van de Duitse branchevereniging voor zonne-energie (BDSH). Volgens hem is de installatie van zonne-energiesystemen met een piekvermogen van 10 kilowatt (kW) in de eerste vier maanden met maar liefst 40 procent gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit is veruit de populairste categorie apparaten die zonlicht omzetten in elektriciteit onder huiseigenaren.

De grotere Duitse branchevereniging voor zonne-energie (BSW Solar) meldde ook een daling van ongeveer een kwart voor alle daksystemen (maximaal 30 kW) in de periode van begin januari tot eind april. De belangstelling van huiseigenaren voor fotovoltaïsche energie nam tijdens de pandemie sterk toe.

De oorlog in Oekraïne en de explosieve stijging van de elektriciteitsprijzen gaven een nieuwe, aanzienlijke impuls. Energiezelfvoorziening was aan de orde van de dag. Doorgaans wordt slechts een deel van de op het dak opgewekte elektriciteit door de eigenaar zelf gebruikt. De rest wordt aan het net geleverd. Voor elke kilowattuur geldt een gegarandeerde vergoeding van 20 jaar volgens de Wet op Hernieuwbare Energiebronnen (EEG).

De vraaguitval vond plaats rond de jaarwisseling, waarbij de inmiddels duidelijk zichtbare normalisering van de elektriciteitsprijzen een belangrijke rol speelde. Het resultaat: in de middelgrote, op vakwerk gebaseerde branche van zonnepaneelinstallateurs hebben de afgelopen maanden al talloze bedrijven moeten sluiten vanwege een gebrek aan opdrachten. "Faillissementen en moeilijkheden bij leveranciers zijn het gevolg van de extreem zware concurrentie die is ontstaan", legt Knuth uit. De prijsdruk is ontstaan ​​door volle magazijnen. "Het principe is nu: alles moet weg, zodat de bedrijven nog wat liquiditeit overhouden", voegt de voorzitter van BDSH eraan toe.

De BSW ziet daarentegen een nogal gemengd beeld. De terugval in particuliere daksystemen wordt gecompenseerd door talrijke projecten voor commerciële zonneparken op braakliggende terreinen. Van de meer dan 1.000 aangesloten bedrijven – waarvan een derde vaklui zijn – beoordeelde 24 procent hun bedrijfssituatie in het eerste kwartaal als goed, terwijl 29 procent deze als slecht beoordeelde. 47 procent beoordeelde de situatie als "voldoende".

BSW-CEO Carsten Körnig legde aan de krant RND uit: "In sommige branches wordt de dalende vraag sterker waargenomen dan de pure cijfers weerspiegelen." De reden: tijdens de hoogconjunctuur zijn landelijk honderden bedrijven uit de conventionele elektrotechnische branche de zonne-energiesector binnengekomen. De afgenomen vraag wordt nu over meer installatiebedrijven verspreid.

Nu is de klant weer koning en is het prijs- en kwaliteitsbewustzijn toegenomen. Bovendien zijn de winstmarges in sommige gevallen ook aanzienlijk gedaald door de concurrentiedruk. "Waar laaghangend fruit de afgelopen jaren relatief gemakkelijk te plukken was, is het werven van klanten nu weer wat lastiger geworden", aldus de CEO van BSW.

Een andere factor is de Solar Peak Act, aangenomen door de overheid die zich bezighoudt met het stoplicht, die veel potentiële particuliere installateurs van zonne-energie lijkt af te schrikken. Huiseigenaren begrijpen de nieuwe regelgeving vaak verkeerd, legt Knuth, algemeen directeur van Enerix, uit. Sinds eind februari geldt er geen compensatie meer voor zonne-energie die aan het net wordt geleverd wanneer de prijzen op de elektriciteitsmarkt negatief zijn. Voorheen bedroeg de compensatie iets minder dan 8 cent per kilowattuur. Dergelijke situaties met een overaanbod aan elektriciteit doen zich echter slechts voor bij ongeveer 5 procent van de jaarlijkse bedrijfstijd.

Wat nog verwarrender is, is dat nieuwe systemen nu slechts 60 procent van hun vermogen mogen terugleveren. Dit geldt echter alleen als de huiseigenaar geen slimme meter of regelkast voor zijn zonnesysteem heeft.

Voor Knuth is één ding nu het allerbelangrijkste: "We hebben duidelijke communicatie van de verantwoordelijke politici nodig, zodat onze klanten begrijpen wat dit werkelijk betekent. Want de wet is in principe niet slecht." Er moeten ook duidelijke mededelingen komen over verdere financiering voor de vervanging van verwarmingssystemen – warmtepompen en fotovoltaïsche systemen worden vaak in één keer en door dezelfde vakmensen geïnstalleerd.

De CEO van Enerix pleit er ook voor om een ​​einde te maken aan de steeds terugkerende discussie over subsidies voor zonne-energiesystemen. Hij overweegt zelfs om de EEG-subsidies volledig af te schaffen. PV-systemen met moderne opslag- en regeltechnologie zijn zelfs zonder overheidssubsidie ​​rendabel: "Het is een economisch voordeel om particuliere woningen steeds zelfvoorzienender te maken."